Dat interview met de Russische ambassadeur was carrousel van gemiste kansen

Het interview met de Russische ambassadeur Aleksander Sjoelgin bij Buitenhof was een aanfluiting en een schande voor de Nederlandse journalistiek. Presentator Maaike Schoon deed alles wat je maar fout kunt doen. Ze nam Sjoelgin op felle toon de maat. Ze veegde hem steeds  de mantel uit. Ze stelde op hoge toon suggestieve vragen. Ze onderbrak hem wanneer hij antwoord probeerde te geven. Vanuit Sjoelgins standpunt had hem niets beters kunnen overkomen. Hij hoefde alleen maar een keuze te maken uit het assortiment propagandaverhalen dat hem ongetwijfeld uit Moskou was aangeleverd. Als de feeks tegenover hem even zweeg, haalde hij gewoon een nieuw praatje van de stapel. Hij kon er zeker van zijn: ze zou hem de mond snoeren ver voor hij zich zélf ongeloofwaardig maakte.  Niet voor niets bewaarde Sjoelgin de hele tijd zijn kalmte.

Maaike Schoon heeft zich tot nog toe bij Buitenhof op uitstekende wijze van haar taak gekweten. Zij leek een nieuwe ontdekking in de televisiejournalistiek. En dan deze gruwelijke afgang.

Een interview is geen debat en zeker geen confrontatie. Het is de bedoeling dat de één vragen stelt en de ander antwoord geeft, liefst met verstand van zaken. Wie iets te verbergen heeft, wordt dat zo lastig mogelijk gemaakt. Niet door standjes of agressie maar door het ijzig beleefd doorvragen, waarin bijvoorbeeld Jeremy Paxman van de BBC zulk een meesterschap heeft bereikt.

Het heeft geen zin Sjoelgin om de oren te slaan met wat Russische soldaten in Oekraïne misdrijven. Daar weet hij niets van. Hij kan zich dan beperken tot het weergeven van de officiële Russische verklaringen. Inderdaad: dan is hij de papegaai van het Kremlin maar daartoe wordt hij op zo’n manier ook uitgenodigd. Je moet zo’n man vriendelijk maar beslist doorvragen over zaken waar hij uit de eerste hand informatie over heeft. Of die hij uit hoofde van zijn functie hoort te kunnen toelichten. Te weten zaken van buitenlands beleid en uitspraken van sleutelfiguren in Rusland. Wat denkt hij over de grote solidariteit van het Nederlandse publiek met Oekraïne? Had hij dat verwacht en zo nee waarom niet? Wat is zijn oordeel over de uitspraken van premier Rutte en minister van Buitenlandse Zaken Hoekstra? Wat verwacht hij van Nederland? Zou Nederland een rol kunnen spelen bij het bewerkstelligen van een wapenstilstand in Oekraïne? Waarom rijdt de aartsbisschop van de Russische Kerk in een auto met diplomatieke nummerborden? Wat is het commentaar van de ambassadeur op de recente preek van aartsbisschop Kyrill, die zegt dat de redding van de mensheid op het spel staat terwijl hij Gay Pride-optochten een zonde noemt die veroordeeld wordt door het Woord van God, zowel in het Oude als het Nieuwe Testament. Deelt de ambassadeur deze opvatting?  Is hij het met Kyrill eens als hij beweert dat het westen als test voor loyaliteit een homoparade eist? Wat denkt hij als mens over keuzevrijheid op seksueel gebied? Vindt de ambassadeur dat Rusland het recht heeft de Baltische staten te annexeren? Wat is zijn commentaar op het gegeven dat Derk Sauer de Moscow Times voorlopig naar Amsterdam heeft verplaatst? Wat denkt de ambassadeur van de ban op RT in Europa? Als de ambassadeur dat veroordeelt, waarom geeft Rusland dan niet het goede voorbeeld door Facebook et cetera weer vrij te geven en journalisten toe te staan zelf te bepalen welke woorden zij kiezen? Wordt de nieuwe wet die de vrijheid van meningsuiting beperkt, ook toegepast op in Nederland verblijvende Russen, bijvoorbeeld door ze bij verstek te veroordelen? Is dat mogelijk? Enzovoorts en zo verder. Dat bereid je zorgvuldig met je redactie voor. Ook ga je na wat Sjoelgin in vorige functies heeft gezegd en gedaan. Dat biedt soms handvatten en aanknopingspunten.

Natuurlijk, je stelt zo’n ambassadeur dan in staat de vreselijkste dingen te zeggen maar dat kan gebeuren in een interview. Zo hangt hij in de ogen ven het televisiekijkend publiek zichzelf op. Dat hoef jij niet voor hem te doen.

Aleksander Sjoelgin heeft zich tevreden naar Den Haag terug laten rijden. Dat weet ik zeker. Het is te hopen dat de redactie van Buitenhof bij de evaluatie van het programma lering trekt uit deze enormiteit. Wat een krankzinnige carrousel van gemiste kansen was dat.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.