Dansmarathon is paupertainment, rijker worden ten koste van de armen

Dit weekend werd ‘De Dansmarathon’ uitgezonden. 100 koppels dansten 50 uur met zo min mogelijk rust; de winnaars kregen 100.000 euro. Een soort combi van de Amsterdamse marathon en Amsterdam Dance Event, die toevallig of niet ook dit weekend plaatsvonden. Ruim een miljoen mensen zagen hoe dansers twee dagen (!) bijna onafgebroken schuifelden. Als zombies. Hoe ze flauw vielen, hun tenen braken, enkels kneusden, werden afgevoerd op een brancard.

De reactie van een winnende danspartner die slechts 18 minuten rust pakte, zegt eigenlijk alles: “Het lijkt niet helemaal tot haar door te dringen. Een halfuur daarvoor is ze uitgebarsten in een onbedaarlijke huilbui en heeft ze kokhalzend geprobeerd om water te drinken.”

De bedenker van de show is John De Mol, zelf miljardair. Hij werd geïnspireerd door een film waarin zo’n dansmarathon tot doden leidde. Deze film was opzichzelf weer gebaseerd op de jaren dertig, waarin arme mensen zich zo regelmatig dood dansten. Je leest het goed.

Het team van De Mol hield bij de remake rekening met (ernstig) letsel; er was een team van artsen ingeschakeld. Juist dít zou het zo spectaculair maken. De hele programmering was er voor omgegooid. Het was de grootste productie in tijden. Ze gingen uit van massale kijkcijfers.

Luguber.

De Dansmarathon is een voorbeeld van ongelijkheids-TV of ‘paupertainment’: vermaak dat inspeelt op (i) contrast tussen arm en rijk. Niet perse (alleen) in het programma zelf, maar in dit geval in de aandacht eromheen; ‘miljardair zoekt dansparen’. En op (ii) deelnemers die bereid zijn (hun) grenzen voor geld te verleggen; fysiek, of ze geven zich mentaal bloot. En op (iii) het onbereikbare van de (geld) prijs zelf; voor een gemiddelde kijker of deelnemer.

Nederland heeft goede marktomstandigheden voor paupertainment; 1/13 van de kinderen groeit op in armoede, terwijl 1/13 van de volwassenen miljonair is. 700.000 huishoudens riskeren energie armoede en 200.000 zijn werkend arm.

Andere voorbeelden zijn ‘Kopen zonder kijken’, waarbij stellen zonder het te zien een huis accepteren. ‘Beau & De Daklozen’, en ‘Steenrijk, Straatarm’, waarbij armen en rijken tijdelijk van omgeving wisselen. Of Squid Game; de trending Netflix-serie waar kansarmen voor prijzen strijden in een dodelijk kinderspel. En binnenkort: een quiz waarmee winnaars hun studieschuld kunnen aflossen.

Het genre leent zich goed voor export. Mondiaal hebben we 215.000 extreem rijken (>50 miljoen dollar) en 56 miljoen miljonairs. Terwijl de helft van de wereld structureel arm (

Kortom: paupertainment TV-formats voor het oprapen.

Het wrange is: rijken eigenen zich de (relatieve) armoede toe voor commercieel gewin; het is klasse appropriatie. Rijken worden zo nóg rijker, wat de ongelijkheid weer vergroot. Zo groeit de markt voor paupertainment gestaag door.

Een negatieve spiraal dus. Of in danstermen: een pauperpirouette.