Dakloze, onderbetaalde arbeidsmigranten plukken in Frankrijk de druiven voor peperdure champagne

Champagne is een drank voor mensen met geld. Zelfs de 'goedkope' merken kosten al gauw 20 euro per fles. Dat loopt op tot astronomische bedragen, al tot 1600 euro per fles bij een gewone slijterijketen als Gall & Gall. De champagnehuizen zetten meer dan 6 miljard euro per jaar om.

Voor de arbeiders die de kostbare druiven plukken ligt het anders. Ze werken tot wel 12 uur per dag, worden onderbetaald of soms zelfs helemaal niet, krijgen amper te eten en hebben geen onderdak waardoor ze op straat moeten slapen. In de zomer van 2023 stierven vier druivenplukkers als gevolg van de hitte. Volgens vakbonden hollen de arbeidsomstandigheden achteruit.

De Britse krant The Guardian ging op onderzoek uit in de Champagne-streek in Frankrijk, de enige plek ter wereld waar de luxe drank vandaan komt. In Épernay, waar de hoofdkantoren voor de duurste merken zoals Moët & Chandon en Mercier gevestigd zijn, troffen de verslaggevers dakloze druivenplukkers die in tenten of bushaltes overnachten omdat de wijngaardeniers geen onderdak verzorgen voor de seizoensarbeiders. Sommige arbeidsmigranten vertellen dat ze zelfs eten hebben moeten stelen van de lokale bevolking omdat er niet op andere manieren aan te komen viel. Het contrast is stuitend. De stad kent wat genoemd wordt "de rijkste straat ter wereld" omdat de kelders daar vol liggen met de duurste champagnes.

De arbeidsmigranten zijn veelal Frans sprekende Afrikanen zonder geldige verblijfspapieren, dan wel Oost-Europeanen. Ze worden ingehuurd door een web van tussenpersonen waardoor iedereen volhoudt geen weet te hebben van de misstanden of er niet verantwoordelijk voor te zijn. Niettemin staan binnenkort vier professionals uit de champagne-industrie terecht wegens mensenhandel.

De meeste arbeidsmigranten worden gelokt met verhalen over goedbetaald werk in augustus en september. Er zijn 120.000 plukkers nodig om de oogst binnen te halen. Vervolgens blijken ze voor minder dan het minimumloon te moeten werken onder barre omstandigheden. Ze voelen zich opgejaagd omdat ze ieder moment aan de kant gezet kunnen worden.

Volgens de vakbonden beweren sommige eigenaren van champagnewijngaarden dat ze "Afrikaanse migranten helpen" als gevraagd waarom ze zo met mensen omgaan. "Het is pure hebzucht. De druiven worden verkocht voor 10 tot 12 euro per kilo dus het is schokkend dat ze mensen zo slecht behandelen," verklaart een vakbondsman aan de krant. "Ze zien hen als machines, niet als mensen."

Lees meer bij The Guardian: Champagne’s sordid secret