Cyberoorlog? Wanneer gaan we dan in Moskou het licht uitdoen?

De nieuwssites staan er vol mee en het AD maakte er zelfs de opening van op de homepage: Nederland verkeert in cyberoorlog met Rusland. Minister van Defensie Ank Bijleveld heeft het bij WNL op zondag zélf gezegd. Zij overweegt om Nederlandse cybersoldaten ter beschikking te stellen aan de NAVO.

Oorlog.

Cyber.

Wanneer zal Nederland voor het eerst in Moskou het licht uit doen? Door daar de energiecentrales te hacken? En hoe zal Rusland dan reageren? Door op dezelfde manier al onze sluizen open te zetten zodat we een watersnood 2.0 krijgen? Want dat is oorlog. Dan proberen verschillende landen bij elkaar zoveel mogelijk schade aan te richten en zoveel mogelijk vijanden uit te schakelen, over het algemeen door hen te doden.

Gevaarlijk Het is misleidend en gevaarlijk die beladen term voor andere dingen te gebruiken. Natuurlijk: we zijn er de afgelopen decennia aan gewend geraakt. Termen als propaganda-oorlog of Koude Oorlog behoren tot het algemeen spraakgebruik.

In het interview met Rick Nieman benoemde minister Bijleveld een aantal verschijnselen die al eeuwen oud zijn. Het ging om beïnvloeding van de publieke opinie en spionage. Landen doen dat al eeuwen om hun eigen positie te verbeteren. Ze kochten bijvoorbeeld in hoofdsteden van concurrerende staten journalisten om, ze financierden hele kranten en later verzorgden zij op grote schaal radio-uitzendingen in vele talen. Ze betaalden politici en partijen. In de tijd van Lenin al besloot de Communistische Partij van de Sovjet-Unie om de radio in te zetten als propagandamedium.

Spionage De tsaren hadden wereldwijde en zeer professionele spionagenetwerken. Die traditie werd na de Russische revolutie bepaald niet bij het oud vuil gezet. Integendeel ze werden uitgebreid. De Engelsen en de Fransen hoefden daarvoor niet onder te doen, de Amerikanen waren relatieve laatkomers en kwamen wat spionage en wereldwijde propaganda betreft eigenlijk pas in het kader van de Tweede Wereldoorlog goed op stoom.

De Russen die een week of wat geleden na op heterdaad te zijn betrapt op het vliegtuig naar huis werden gezet, waren spionnen. Het waren mannen van hetzelfde soort als de Nederlanders die een tijdje terug er nog zo trots op waren dat zij de bewakingscamera’s van een spionnenkantoor in Moskou hadden gehacked. De bots en de trollen die proberen de westerse publieke opinie te beïnvloeden en/of in verwarring te brengen maken gewoon deel uit van een propaganda-apparaat dat al een eeuw actief is. Het verschil met vroeger? Men is niet meer afhankelijk van de drukpers en de radiogolf, men heeft het internet en ICT ook tot zijn beschikking. Nederland heeft een belangrijke Russische spionage-operatie verijdeld. Dat is alles.

Maar óórlog? Ben je gek.

Contraspionage Natuurlijk hebben wij in ons land een behoorlijke contraspionage nodig. En we zouden best wel eens wat actiever kunnen zijn bij de nieuwsvoorziening in Rusland zodat het publiek daar ook andere dingen kan horen dan de visie van het Kremlin. Ons land heeft daar al een instantie voor, die zich op het moment nogal op Afrika en het Midden-Oosten richt (ook belangrijk) en dat is de Wereldomroep. Die is in 2010 mede op instigatie van de PVV voor een belangrijk deel ontmanteld. Het wordt tijd dat Nederland weer een behoorlijk multimediabedrijf op touw zetten om internationaal in te zetten daar waar een geluid vanuit Nederland in ons belang is.

Maar oorlog is dat niet. En het is misleidend om het zo te noemen. Nogmaals: cyberoorlog is bij de vijand de infrastructuur uitschakelen. Daar moet je op bedacht zijn. Daar dient een land zich goed tegen te beschermen en je moet in staat zijn hard terug te slaan.

Wat we nu zien, is spionage, contraspionage en propaganda. Minister Bijleveld zou er goed aan doen haar woorden zorgvuldiger te kiezen.