CTIVD-rapport: burger onvoldoende beschermd tegen misbruik sleepwet

Burgers zijn op dit moment onvoldoende beschermd tegen mogelijk onrechtmatig handelen door de inlichtingendiensten, die ruimere bevoegdheden hebben gekregen met de invoering van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), beter bekend als de sleepwet. Dat concludeert de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) in een voortgangsrapportage. De ‘risico’s voor onrechtmatig handelen’ door zowel de AIVD als de MIVD bestaan omdat verschillende waarborgen voor privacy die met de nieuwe wet zouden worden geïmplementeerd nog niet zijn ingevoerd.

Sinds de Wiv van kracht werd hebben diensten de mogelijkheid om naast ethergebonden informatie ook alle online communicatiekanalen af te tappen. Officieel mogen de diensten bulkgegevens verzamelen (‘slepen’) en alleen de relevante informatie gebruiken, maar de waarborgen daarvoor zijn er nog niet. De commissie stelt daarnaast vast dat ‘effectief extern toezicht nog onvoldoende mogelijk is’ omdat de AIVD en MIVD zo ver achterloopt met het implementeren van de nieuwe regels.

De Kamer stuurde afgelopen week nog twee extra aanscherpingen voor advies naar de Raad van State, die de verplichting van inlichtingendiensten om hun bevoegdheden ‘zo gericht mogelijk’ in te zetten verder formaliseert. Ook de omstandigheden waaronder informatie met buitenlandse diensten gedeeld mag worden zijn verder toegespitst. De aanscherpingen volgen op de negatieve uitslag van het referendum over de sleepwet, maar moeten nog door beide Kamers. Invoering kan dus op zijn vroegst midden volgend jaar plaatsvinden, mits de diensten hun zaakjes tegen die tijd wel op orde hebben.

Het kabinet vindt het nieuws ‘vooral een uitvoeringskwestie’. GroenLinks-Kamerlid Kathalijne Buitenweg neemt daar geen genoegen mee: