COVID-19 en vrouwen, geen lekker stel

Op veel plekken werken werknemers in de zorg zich een slag in de rondte om cliënten zo goed mogelijk te behandelen. Zij lopen een verhoogd risico geïnfecteerd te raken door het COVID-19 virus. In het onderwijs werken docenten in een nieuwe realiteit, die veel van hen vraagt. Digitaal onderwijs geven en toch de voortgang van alle leerlingen in beeld houden, zorgleerlingen blijven volgen en onderwijs in de klas en op afstand combineren. Werknemers – merendeels parttimers – maken vele overuren en zetten hun beste beentje voor om het onderwijs en de zorg (thuis) draaiende te houden. Samen houden zij, met werknemers in het openbaar vervoer en in de voedselketen, de maatschappij nu op de been.

Meer waardering dan hartjes op de ramen In de zorg en in het onderwijs werken 70 tot 80% vrouwen. Deze vrouwen staan in de frontlinie van de crisis en zorgen voor onze zieken, ouderen en kinderen. Terecht is daar waardering voor. Maar deze waardering zou veel verder moeten gaan dan een applaus en hartjes op de ramen. Zeker nu we gezien hebben hoe belangrijk die toewijding en inzet is, mogen we daar gezamenlijk wel wat meer voor uittrekken. Nu én straks is het tijd om iets te doen aan de werkdruk, lonen en de werkzekerheid in deze sectoren.

Zicht op toename huiselijk geweld Nu veel mensen hun baan (dreigen te) verliezen, op elkaars lip zitten en de rechtbank in sommige landen op z’n gat ligt, nemen de druk, de stress en de agressie in sommige huishoudens toe. Geweld achter de voordeur komt ook in Nederland toch al vaker voor dan we willen erkennen, en neemt in tijden van crisis verder toe. Er is zelfs een code voor in het leven geroepen, ‘Masker 19’, zodat slachtoffers melding kunnen maken van deze vorm van geweld. En hoewel het ook mannen treft, gaat het bij huiselijk geweld toch meestal om vrouwen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie krijgt 1 op de 3 vrouwen te maken met geweld in huiselijke sfeer. Het is goed dat de aanpak van deze problemen onderdeel is van de crisismaatregelen, maar nog beter als dit geweld achter de voordeur de plek in het publieke debat krijgt die het behoort te hebben. Huiselijk geweld klinkt veel te onschuldig voor een probleem dat  vaak jarenlang, dag in dag uit voortduurt en slachtoffers levenslang traumatiseert.

Aandacht voor vrouwen internationaal Ook in het buitenland zien we hoe vrouwen het meest door de crisis geraakt worden. Zo plaatsen Europese en Nederlandse kledingmerken geen nieuwe orders meer in de fabrieken in Cambodja of Indonesië. Sommige kledingmerken gaan zelfs zo ver dat zij bestaande orders annuleren of contracten verbreken. Medewerkers in kledingfabrieken in lageloonlanden staan van de ene op de andere dag op straat. Zonder vangnet en zonder steun. Ongeveer driekwart van deze medewerkers is vrouw. Ook vrouwen die werkzaam zijn in de informele sector moeten noodgedwongen stoppen met hun handeltjes en hun straatwinkeltjes. Vrouwen die niet langer een bijdrage kunnen leveren aan het familie-inkomen worden gedwongen om toch voor inkomsten te zorgen. Misbruik en prostitutie liggen op de loer.

Diversiteit is geen hobby voor na de crisis 63% van de mensen in cruciale beroepen is vrouw. Het zou mooi zijn als hun status en waardering op de arbeidsmarkt toeneemt en er iets in de traditionele werk/zorg verdeling tussen mannen en vrouwen verschuift, waardoor zij makkelijker kiezen voor meer uren werken. Aandacht voor diversiteit en inclusie zorgen er misschien ook voor dat vrouwen meer topposities bereiken en aan het roer komen te staan tijdens het bestrijden van deze crisis. Dat zou ook recht doen aan de eerder genoemde 63% vrouwen in cruciale sectoren. Het gebrek aan vrouwen in de top wordt extra pijnlijk duidelijk als we kijken naar wie het woord voeren bij de aanpak van deze crisis. Mannen die het noodpakket samenstellen, mannelijke bewindspersonen, mannelijke RIVM en zorgwoordvoerders.

De wereld na corona De Nederlandse overheid denkt nu veel na over een wereld na corona. Ik zou de overheid willen oproepen om de positie van vrouwen in alle plannen niet te veronachtzamen. Vrouwen in Nederland en daarbuiten hebben het hard te verduren in deze crisis. Dit is het moment om daar extra aandacht aan te besteden en de positie van vrouwen centraler te stellen. Door budget vrij te maken voor de bestrijding van huiselijk geweld. Door niet te korten op ontwikkelingssamenwerking. Door steunpakketten passend te maken voor juist die sectoren waarin veel vrouwen werkzaam zijn.

De steunpakketten van de toekomst moeten niet alleen bestemd zijn voor bedrijfstakken die op omvallen staan, maar ook voor mensen in onderbetaalde, doch cruciale sectoren zoals zorg en onderwijs waarin zoveel vrouwen werkzaam zijn.  Zij houden onze maatschappij draaiende. Laat het nieuwe normaal erkenning en eerlijk loon naar werken zijn. Om de gender-kloof eindelijk echt te dichten.