Coronacrisis bewijst belang van de Dag van de Arbeid

Vandaag is de internationale Dag van de Arbeid. In Nederland is eigenlijk nooit een brede 1 mei-traditie ontstaan. Het is tijd om daar verandering in te brengen, want de eisen van de internationale arbeidersbeweging zijn in 2020 nog altijd actueel. De coronacrisis maakt dat zichtbaarder dan ooit.

De 1 mei-viering ontstond in Chicago, de VS. Daar vielen op 1 mei 1886 doden bij een demonstratie voor arbeidersrechten, zowel onder demonstranten als onder de politie. Sinds die dag staat de internationale arbeidersbeweging stil bij de strijd die is geleverd voor de achturige werkdag, sociale zekerheid en bescherming van arbeiders op de werkvloer. En die strijd duurt voort tot de dag van vandaag. Zeker ook voor werkers in ‘vitale beroepen’, die al lang strijden voor waardering, baanzekerheid en volwaardig loon.

Voor de coronacrisis presteerde de Nederlandse economie erg goed. We zien dat terug aan de stijging van onze welvaart (BBP), maar nauwelijks in het beschikbare inkomen van huishoudens. De door de liberale politiek aangejaagde flexibilisering van de arbeidsmarkt is daar mede de oorzaak van. Baanonzekerheid is bijna de norm geworden.

Veel grote bedrijven besteden in schunnige constructies regelmatig werk uit aan zzp-ers en uitzendkrachten. Die worden als moderne dagloners uitbetaald in stukloon. Ben je een dag ziek? Dan geen loon. Postbodes, schoonmakers, taxichauffeurs, bouwvakkers en vele anderen kunnen hier over meepraten. Deze vorm van arbeid is voor bedrijven mede zo goedkoop omdat ze niet verantwoordelijk zijn voor de verzekering van de mensen die voor hen werken. Dit maakt de flexibele arbeiders kwetsbaar en zorgt ervoor dat vast- en flexibel tegen elkaar wordt uitgespeeld.

Dit is terug te zien in de CAO-lonen die ver achterblijven. Recente cijfers van het CBS laten zien dat onzeker en flexibel werk in 15 jaar met driekwart is gegroeid. De politiek heeft dat actief gestimuleerd. Niet alleen de duur van contracten werd flexibeler, ook het aantal uren dat iemand werkt. De zogenaamde ‘nulurencontracten’ zijn wijd verbreid, bijvoorbeeld onder verpleegkundigen in de thuiszorg. De zekerheid voor voldoende werk en loon is met dat soort contracten minimaal. Let wel, daarbij gaat het om de mensen van wie we nu zo veel vragen. En die ook nog eens leveren, vaak met gevaar voor eigen gezondheid.

Geconfronteerd met deze crisis komen de misstanden op de arbeidsmarkt nog meer aan het oppervlak. Het zijn de in ZZP-constructie en op flexibel contract werkende mensen, die – zonder vangnet – als eerste werk en inkomen verloren. Tegelijkertijd zijn het vooral de werkers met lage lonen en zware werkomstandigheden, die onze samenleving overeind houden. Het is daarom meer dan ooit tijd om solidair te zijn met hen.

Verandering komt niet vanzelf. Hans de Boer van de werkgeversorganisatie VNO/NCW liet al optekenen dat er wat hem betreft geen verbod op loonsverlagingen moet komen voor bedrijven die steun krijgen. De belastingbetaler mag gul geven, maar blijkbaar geen voorwaarden stellen.

Het is tijd voor een krachtig tegengeluid. De vitale beroepen hebben nu alle reden eisen te stellen: van vrachtwagenchauffeur tot medewerker in de supermarkt, van schoonmaker tot verpleegkundige. En in hun kielzog álle andere werkers. Want vast werk en een zeker inkomen voor iedereen; dat is pas goed voor ons vestigingsklimaat.

Laten we daarom vandaag op 1 mei – digitaal of hoe dan ook – pal achter deze werkers gaan staan en streven naar meer waardering, meer zekerheid en volwaardige beloning.

Erik Flentge – fractievoorzitter SP Amsterdam Sofyan Mbarki – fractievoorzitter PvdA Amsterdam Femke Roosma – fractievoorzitter GroenLinks Amsterdam