Congres wil voorkomen dat Trump zich ooit nog verkiesbaar stelt

Maandag start het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden een nieuwe procedure om Donald Trump af te zetten. Dit keer vanwege het aanzetten tot de bestorming van het Capitool en daarmee het ondermijnen van de Amerikaanse democratie. Dat heeft de Democratische voorzitter van het Huis Nancy Pelosi laten weten in een brief aan haar collega’s. In de brief omschrijft Pelosi Trump als een ‘bedreiging voor de natie’.

De procedure bestaat uit twee delen. Als eerste een poging om Trump per direct uit zijn ambt te laten zetten omdat hij ongeschikt is president te zijn. Dat kan via het 25ste amendement uit de grondwet. In dat geval ontneemt vicepresident Mike Pence Trump het presidentschap en wordt zelf president tot aan de inauguratie van Joe Biden. De relatie tussen Trump en zijn vicepresident is de laatste tijd verzuurd, met als dieptepunt de woedende Trump-aanhang die tijdens de bestorming van het Capitool opriep tot het lynchen van Mike Pence, omdat die weigerde mee te werken aan het ongeldig verklaren van de verkiezingsuitkomst.

Om het 25ste amendement direct in werking te laten treden, is unanieme steun nodig van zowel Democraten als Republikeinen. De kans daarop is minimaal en dus zal het Huis de motie dinsdag in stemming brengen. Mike Pence heeft vervolgens 24 uur de tijd om te reageren.

Ten tweede is er de “reguliere” impeachment-procedure, de tenlastelegging. Die zal naar alle waarschijnlijkheid halverwege komende week van start gaan. ‘Bij het beschermen van onze grondwet en onze democratie zullen we daadkrachtig optreden, omdat deze president een onmiddellijke bedreiging voor beide vormt’, aldus Pelosi. “Naarmate de dagen verstrijken, wordt de gruwel van de voortdurende aanvallen op onze democratie door deze president heftiger, en daarmee ook de onmiddellijke behoefte aan actie.”

Om de impeachment in gang te zetten is slechts een meerderheid nodig in het Huis van Afgevaardigden. Die hebben de Democraten al. Daarna zal de Senaat zich erover buigen. Voor een afzetting – buiten het 25ste amendement om – is daar vervolgens een tweederde meerderheid nodig. De kans dat er zo veel Republikeinen mee zullen stemmen is echter miniem. Om die reden voegen de Democraten dan ook een extra artikel toe aan de impeachmentprocedure en dat is om het Trump te verbieden zich ooit nog verkiesbaar te stellen, bijvoorbeeld in 2024. Daarvoor is slechts een simpele meerderheid nodig van 51 senatoren. Na de Democratische senaatswinst in Georgia hebben de Democraten die.

Hoewel er haast wordt gemaakt met de directe afzetting van Donald Trump, is de verwachting dat de impeachmentprocedure langer in beslag gaat nemen. De reden daarvoor is mede dat over slechts anderhalve week Joe Biden ingezworen wordt als nieuwe president van de Verenigde Staten. De Democraten willen voorkomen dat diens inauguratie en de eerste honderd dagen van het nieuwe presidentschap worden overschaduwd door de afzettingsprocedure tegen Donald Trump.