Complimenteren kun je leren

Het uitdelen van complimenten heeft alleen maar voordelen. Of toch niet?

Terwijl de les voorbij was en de meeste leerlingen het lokaal uitstormden om optimaal van de pauze te kunnen profiteren, bleef Marc nog even achter in het lokaal. Hij had enthousiast gewerkt aan zijn decor, dat later gebruikt zou gaan worden als achtergrond tijdens het produceren van een zogenaamd stopmotionfilmpje. Nadat ik hem nog enkele tips had gegeven met betrekking tot het mengen van bepaalde kleuren, waren we beiden tevreden met het uiteindelijke resultaat.

“Meneer, ik wil even zeggen dat ik het fijn vond dat u me wilde helpen met het schilderen, ondanks dat ik vaak te druk ben in de les”, zei Marc, terwijl hij langzaam richting mijn werktafel liep. Marc erkende dat hij vaak te druk was en daardoor niet altijd tot het gewenste resultaat kwam tijdens de les. Ondanks dat ik hem geregeld daarop moest aanspreken wilde ik zijn gedrag niet veroordelen. Marc had aanleg, dat was te zien. Hij moest dat alleen zelf nog proberen te ontdekken. De hulp en de positieve feedback op zijn werk zorgden blijkbaar voor erkenning. Marc zorgde er vervolgens op zijn beurt voor dat de gegeven complimenten als een verbale boomerang bij mij terugkwamen.

In het boekenweekgeschenk (Gezinsverpakking) van dit jaar, dat geschreven werd door de gehele familie Chabot, schrijft moeder Yolanda in het kort over hoe ze thuis met het geven van complimenten omgingen en hoeveel lol dat ze daarin had, samen met haar man Bart. Zo ‘kladderden’ ze hun enthousiaste commentaar over de schoolprestaties van hun zonen op de rapporten, rondom de reacties van de leraren. Ook maakten ze er een sport van om ’s avonds geregeld werkstukken en schriften te voorzien van vrolijke opmerkingen. De school heeft nooit gereageerd, schrijft ze, maar de jongens verheugden zich in elk geval telkens op de mooie woorden die ze aantroffen in hun schoolwerk.

Het geven van complimenten en positieve feedback werkt effectief en stimulerend, zoveel is inmiddels duidelijk. Iets opbouwends zeggen tegen iemand kost daarnaast weinig moeite, waardoor de ontsnapte gelukshormonen vrij spel krijgen en hun werk doen in de vorm van het geven van een goed gevoel en het verbeteren van de onderlinge sociale relaties. Het draagt bij aan het verhogen van het welbevinden, waardoor iemand zich meer geaccepteerd en gezien kan voelen en het idee heeft ertoe te doen. Een en ander zal vervolgens weer een positieve boost geven aan het verhogen van de prestaties. Kortom, het uitdelen van complimenten heeft alleen maar voordelen. Of toch niet?

Eddie Brummelman werkt als psycholoog en onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. In een artikel in De Volkskrant gaf hij een tijd geleden aan dat er toch het een en ander kan misgaan bij het overdadig uitdelen van complimenten. Uit onderzoeken was gebleken dat het voor kinderen eng kan aanvoelen om altijd maar te horen hoe goed en fantastisch ze zijn, waardoor ze gaan denken dat ze altijd aan deze hoge standaarden moeten voldoen. Daarnaast konden kinderen zelfs vatbaar worden voor het ontwikkelen van narcistische trekjes en zouden sommigen kunnen gaan bedriegen om hun opgebouwde perfectiereputatie hoog te houden. Enkele niet te onderschatten bijwerkingen dus.

Enigszins in het verlengde van de opbeurende en vrolijke opmerkingen die pa en ma Chabot uitdeelden in de schriften van hun zoons, is op school onlangs de zogenaamde ‘complimentenkaart’ geïntroduceerd. Daarop kan de docent aangeven wat er allemaal goed ging tijdens de les en daarnaast een bepaalde smiley omcirkelen om deze bevindingen te bekrachtigen. Het werkt super. Leerlingen die voorheen lastig gedrag vertoonden of ongemotiveerd waren, laten hierdoor een positievere kant van zichzelf zien. Het toont aan dat het bevorderen van een goed contact en het stimuleren van inzet weinig moeite hoeft te kosten. En dat deze aanpak in veel gevallen constructiever werkt dan oldskool straffen.