Commissie: Staat stopte ten onrechte met onderzoek naar nazi-roofkunst

Nederland is dertien jaar geleden plots gestopt met het onderzoeken waar door de nazi’s geroofde kunst vandaan komt. Dat is in strijd met internationale afspraken. Dat blijkt uit een maandag verschenen rapport van de Raad voor Cultuur dat werd aangeboden aan minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). De raad adviseert de taak om de rechtmatige eigenaren op te sporen weer op te pakken.

Het onderzoek werd uitgevoerd op verzoek van de minister. De evaluatiecommissie onder leiding van Jacob Kohnstamm keek daarbij naar het regeringsbeleid sinds 2001, waarbij een speciale restitutiecommissie bepaalt of een kunstobject na een claim aan de erfgenamen wordt teruggegeven. In 1998 werd onder de zogenoemde Washington Principles door 44 landen afgesproken actief onderzoek te doen naar door de nazi’s geroofde kunst, overwegend van Joden. In 2007 stopte Nederland daar abrupt mee, maar het is volstrekt onduidelijk waarom.

De restitutiecommissie bestaat uit juristen, een historicus en een kunsthistoricus. Over het teruggavebeleid waarop de commissie een oordeel velt zegt Kohnstamm dat het “buitengewoon ondoorzichtig” is: “Het bestaat uit vijftien nota’s, brieven van ministers en staatssecretarissen. Totaal onduidelijk voor iemand die wil weten of een claim kans maakt.” Nabestaanden die een claim indienden noemen de commissie “arrogant, onwelwillend, bureaucratisch en absoluut niet bereid mee te denken”.

Veel van de kunststukken bevinden zich in de collecties van musea, maar ook bevindt een deel zich bij verzamelaars. Volgens de commissie is het “principieel onjuist” om hun belangen boven die van de oorspronkelijke Joodse eigenaren te stellen. In plaats daarvan moet het kabinet vol inzetten op herstel van onrecht. De Staat beheert zo’n 3800 objecten. Een herkomst-studie naar die collectie zal naar verwachting ongeveer vier jaar duren en 3 miljoen euro kosten.

Bronnen: Parool , NOS