Commercie heeft geen plaats in ons onderwijs

Telkens weer staat Groningen boven in de lijst als het over segregatie gaat. Zo ook op het gebied van onderwijs. Steeds verdere privatisering zal dit alleen maar verergeren. De komst van het omstreden en commerciële Eurocollege naar de stad is hiervan een voorbode. Niet alleen Groningen, maar alle gemeenten moeten samen optrekken om deze zorgelijke ontwikkeling te keren.

De onlangs aangenomen ‘Wet meer ruimte voor nieuwe scholen’ heeft de deur wagenwijd opengezet voor dure, commerciële scholen die gericht zijn op winstmaximalisatie in plaats van goed onderwijs voor leerlingen en de samenleving. Dat heeft gevolgen voor de kwaliteit en voor de algemene toegankelijkheid van het onderwijs.

Onderwijsorganisaties en de Onderwijsinspectie hebben hier grote zorgen over. De inspectie constateert dat de kwaliteit van al die nieuwe onderwijsinitiatieven niet te garanderen is. Claims over slagingspercentages kunnen niet gecontroleerd worden omdat private MBO- en HBO-opleidingen, anders dan de reguliere, hun slagingspercentages niet bekend hoeven te maken omdat die informatie concurrentiegevoelig is. Het genoemde Eurocollege is een van de private beroepsopleidingen die de afgelopen decennia in Nederland is ontstaan. Voor ruim 20 duizend euro per jaar belooft het studenten een intensieve, versnelde opleiding in onder meer hotelmanagement en international business en entrepreneurship. Maar uit een onderzoek van de Groene Amsterdammer blijkt het onderwijs onder de maat en verlaat maar een deel van de studenten de opleiding met een diploma.

Commercie in het onderwijs wordt geregeld vereenzelvigd met vernieuwing en vooruitgang. Terwijl het hoge lesgeld van de commerciële scholen de tweedeling in de maatschappij vergroot. Dat heeft niets met vernieuwing en vooruitgang te maken. Want naast zwarte en witte scholen groeit de segregatie nu steeds verder tussen hoog- en lager opgeleiden en tussen sociaaleconomische klassen. Dat begint al op de basisschool waar het private onderwijs ook oprukt. We zien hoger opgeleide ouders die in gemengde wijken wonen tóch nog een (private) school in verder gelegen wijk kiezen. Kinderen krijgen zo de (onbedoelde) boodschap mee, dat hun werelden gescheiden zijn, ook al wonen ze in dezelfde straat. Kinderen met verschillende achtergronden die naar dezelfde wijkschool gaan komen op een natuurlijke manier met elkaar in contact en ervaren zo dat het normaal is dat mensen op allerlei manieren leven. Dat is een ervaring die met geen enkel lesprogramma op eenzelfde manier bij te brengen is.

Sinds de verzelfstandiging van de schoolbesturen van de afgelopen twintig jaar concurreren scholen al met elkaar om de leerlingen. Er is in feite een vrije markt in het onderwijs ontstaan. Het zorgt voor stress bij ouders die niet meer kunnen overzien welke school ze moeten kiezen. Er is een gevoel van schaarste. Natuurlijk willen ouders het beste voor hun kinderen. Daarom moet overheidsbeleid niet meer uitgaan van de misvatting dat onderlinge concurrentie ons onderwijs vooruit helpt. De overheid moet er juist voor zorgen dat alle scholen kwalitatief goed zijn en dat je gerust de school in je wijk kunt kiezen.

Door het steeds commerciëler maken van het onderwijs wordt er een verkeerd signaal afgegeven en groeit de segregatie. Gemeenten hebben nu alleen zeggenschap over huisvesting en leermiddelen maar zouden bij het rijk moeten afdwingen dat zij de komst van commerciële scholen tegen kunnen houden. Gescheiden onderwijs is een gemiste kans. Het is voor alle kinderen een voorrecht om op te groeien in een omgeving die een afspiegeling is van de samenleving. Het zorgt voor betere integratie, sociale samenhang en natuurlijke onderlinge verbondheid. Samenleven begint met samen naar school gaan.