Christendemocraten hebben andere prioriteiten dan Wopke Hoekstra

Een journaliste merkt op dat ze al meerdere aanwezigen in slaap heeft zien sukkelen.

Het is een drukte van jewelste in Rotterdam Ahoy. Hier vindt deze week het congres van de Europese Volkspartij (EVP) plaats. De meeste burgers weten niet wat de EVP is en informeren zich niet of nauwelijks over zo’n bijeenkomst. Anders zouden ze weten dat dit niet zomaar een partij is: de EVP is de partij van de Europese christendemocraten en heeft de grootste fractie in het Europees Parlement. Het CDA maakt er onderdeel van uit.

Een groepje actievoerders heeft de macht van de EVP goed begrepen. Ze staan met een luidspreker op de parkeerplaats en schreeuwen dat de christendemocraten zich moeten schamen voor het Europese vluchtelingenbeleid. Een vluchteling vertelt een persoonlijk verhaal en een vrouw roept dat christelijke waarden bij de EVP ver te zoeken zijn. Een ander deelt flyers uit. Het is een betrekkelijk zinloze actie: alleen de parkeerwachters nemen er kennis van. Toch zijn dit goede vragen over waar de EVP voor staat.

Het programma van deze conferentie is eenvoudig. In een grote zaal luisteren de honderden aanwezigen urenlang naar speeches van allerlei politici. De problemen laten zich raden: ze zijn het met elkaar eens want ze zijn allemaal van de EVP, het programma is ontzettend herhalend en het merendeel van de sprekers is onbekend, want iedereen kent alleen de christendemocraten uit eigen land. Een journaliste merkt op dat ze al meerdere aanwezigen in slaap heeft zien sukkelen.

Besloten feestje

Dit is geen congres voor gewone leden. Bij de EVP zijn geen personen, maar partijen aangesloten. Het zijn er ongeveer tachtig van binnen en buiten de EU. Zij sturen afgevaardigden die stemmen over een paar resoluties en een nieuw bestuur. Het CDA heeft een tiental mensen afgevaardigd. Gewone leden mogen wel langskomen maar hebben de status van gast en mogen dus niet stemmen. Dit keer is er een behoorlijk aantal CDA’ers. Het congres was immers toch in de buurt.

Wopke Hoekstra staat op het podium in een panel met vier anderen. Het gaat vermoedelijk over Oekraïne, maar dat is niet helemaal duidelijk want bijna iedereen is inmiddels aan het netwerken geslagen. De christendemocraten hebben wel wat beters aan hun hoofd dan luisteren naar de holle frasen op het podium. De voorzitter roept het publiek tot de orde en verzoekt meer respect te hebben voor de hooggeplaatste gasten. We wanen ons even op de middelbare school.

Dat christendemocraten urgente zaken te bespreken hebben, staat vast. Zo is het binnen het CDA nog steeds crisis: de toeslagenaffaire kleeft aan de partij, net als de vrijages met radicaal rechts. De Limburgse CDA-vriendenpolitiek wordt dezer dagen breed uitgemeten, Pieter Omtzigt krijgt in zijn eentje meer publiciteit en ook BBB is in korte tijd uitgegroeid tot een enorme concurrent. Tel daar slechte verkiezingsuitslagen en beroerde peilingen bij op en je weet wat CDA’ers dezer dagen bezighoudt. Niet het EVP-congres.

Steun aan de democratie

Het meest opvallende aan dit congres is dan ook de organisator: het CDA. Je zou denken dat de partij druk is met het eigen voortbestaan, maar nee. Kamerlid Lucille Werner presenteert het programma, oud-voorzitter Ruth Peetoom mag belangrijk doen en de opening vindt plaats door voorzitter Hans Huibers. Hij introduceert de leus: We stand with democracy. Deze is duidelijk geïnspireerd op de oorlog in Oekraïne. Er zijn ook varianten van deze leus waarbij de EVP achter Oekraïne en achter de EU staat.

Huibers begint op het podium te klagen over de populisten. De christendemocraten moeten zichzelf opnieuw uitvinden want zij hebben de ruimte voor het populisme laten ontstaan. We horen Huibers zeggen dat het CDA moeilijke jaren doormaakt, de band met de burger kwijt is en zich onvoldoende heeft aangepast aan de moderne tijd. Daarom moet het anders. Het is niet duidelijk of deze problemen in de hele EU spelen, maar in Vlaanderen in ieder geval wel. In Frankrijk tellen Les Républicains ook al niet meer mee.

Een bredere crisis dus. ‘Steun voor de democratie’ is misschien een goed idee voor de christendemocratische wederopstanding. Toch vraag je je af of Huibers goed naar het programma heeft gekeken. Hier gaan we luisteren naar de voormalige Bulgaarse premier Boyko Borissov, die wordt verdacht van fraude en daarom in maart werd aangehouden. Silvio Berlusconi staat ook gewoon op het programma. Opeens snap je waarom de EVP er jaren over deed om democratie-afbreker – en populist – Victor Orban uit de partij te schoppen.

Subtiele problemen

Ook op een subtieler niveau zien we christendemocratische crisis: er moet een nieuw EVP-bestuur worden gekozen maar er is maar één kandidaat-voorzitter: Manfred Weber. Hij is de man die volgens het Spitzenkandidatensysteem voorzitter van de Europese Commissie had moeten worden, maar door de regeringsleiders aan de kant werd gezet ten faveure van Ursula von der Leyen. Een vertrek richting Beieren was logischer geweest dan de promotie tot EVP-partijvoorzitter.

Zo’n benoeming kan alleen als de afstand tot de gewone leden extreem groot is. Weber is ook fractievoorzitter van de EVP in het Europees Parlement. De partij heeft voortaan niet alleen een voorzitter die elke vorm van charisma ontbeert, maar ook eentje die helemaal geen tijd heeft voor deze tweede baan. Hoeveel tijd zal hij hebben om naast zijn fractievoorzitterschap de EVP-partijen in Europa te verbinden en te inspireren? Hoeveel energie zal hij daarin kunnen steken? Niemand lijkt er een vraag over te stellen.

Opeens begrijp je waarom deze conferentie bestaat uit een podium met bobo’s waar je naar moet luisteren en voor mag klappen. Dit is wel een Europese partij, maar er is nauwelijks uitwisseling van ideeën. Hoe interessant zou het zijn om met een internationaal gezelschap in sessies te praten over de diepgaande problemen van de christendemocratie? Dan hadden de afgevaardigden nog iets van elkaar kunnen leren. Dat ze er behoefte aan hebben, staat vast: ze praten sowieso door Wopke Hoekstra heen.

Maar de EVP is net het CDA: de top heeft andere prioriteiten.