Catalaanse buren

Het is 10 uur in de avond en van alle kanten beginnen mijn buren herrie te maken. Potten, pannen, lepels en ander keukengerei worden uit de kast gehaald. Het trommelen, rinkelen en roffelen weerklinkt door de zwoele zomeravond. Zo gaat het nu al avonden lang, het potgeroffel vind ik inmiddels een heerlijk geluid, het getik en geklop vormt een geruststellend ritme. Ik heb het eerder gehoord, zo gaat het vaker in landen rond de Middellandse Zee: de mensen laten hun ongenoegen de vrije loop via de potten en pannen, een vredig en ontwapenend protest tegen de gevestigde orde.

Al een tijdje woon ik hier, in de wijk Poblenou in Barcelona, de wijk waar de huizenprijzen het snelst stijgen in heel Spanje, en dus ook in heel Catalonië. Mijn buren tonen hun ongenoegen naar de Spaanse regering in Madrid: zij verwijten de mannen en vrouwen die premier Mariano Rajoy omringen, alsook Rajoy zelf, een reeks zaken: corruptie, schandalen, gebrekkig bestuur, geen aandacht voor de regio´s, gebrek aan dialoog en onkunde. Knap is de man of vrouw die de beschuldigingen van machtsmisbruik door de centrale macht in Madrid weet te weerleggen.

Dus komende zondag gaan mijn buren stemmen voor Catalaanse onafhankelijkheid: afscheiding van Spanje, toetreding tot de Europese Unie, zelfbeschikking van de Catalanen over hun eigen taal, hun vlag met de blauwe driehoek, hun historie, hun cultuur van levende kastelen, de scholing van hun kinderen, hun economische vrijheid, ontferming over hun belastingopbrengsten en nogal zowat meer. Monica, Jordi, Marta, Gemma, Jaume, Montse, Jorge en Caterina zullen hun eigen stembiljet uitprinten, het vakje SI volledig zwart kalken en hun mooiste handtekening plaatsen. Vervolgens zullen zij zoeken naar een soort van stembureau dat niet afgesloten of geblokkeerd is door de Spaanse, dat wil zeggen de door Madrid naar Barcelona-gestuurde, politie: de Mossos.

Hoe zal het zondag 1 oktober 2017 vergaan? Komt er een opstootje tussen een kiezer en een agent? Vallen er klappen? Verandert het vredige protest van potten en pannen in een strijd tussen het zelfverkozen electoraat en de Madrileense macht? Gewonden? Doden? Martelaren of slachtoffers? Het lijkt voorspelbaar: weinig soevereine machtsveranderingen hebben zich zonder geweld voltrokken.

Na vele jaren woonachtig te zijn in Barcelona heb ik over de mogelijke onafhankelijkheid van De Catalanen nog steeds geen helderheid verworven. Hoe langer ik hier woon, hoe ingewikkelder het lijkt een mening te vormen. Toen ik hier enige jaren geleden aankwam, begreep ik niet waarom mensen dachten dat afscheiding beter zou zijn dan eenheid. Daarnaast vond ik het moeilijk te accepteren dat er geen Spaanstalige school voor mijn dochter bestond. Maar door mijn zakelijke ervaringen merk ik dat corrupte regeringsleiders mijn vertrouwen dusdanig hebben aangetast dat ook ik nu liever alleen en buiten Spanje verder ga.

Nooit heb ik voor VVD, CDA of PvdA gestemd, maar sinds ik in Spanje, of beter gezegd in Catalonië, woon wens ik dat Madrid zijn eigen Mariano Rutte, Arthur Buma of Jaume Bos zou hebben. De Nederlandse cultuur waarbij elk bonnetje van politieke leiders wordt gecontroleerd en politici niet alleen worden afgerekend op hun politieke ideologie maar ook op hun bestedingen, zelfs onder de 100 Euro, zou een verademing zijn voor de Catalanen. Een Spanje waar de mensen voorbeeld kunnen nemen aan politici die de maatschappelijke zorgen van de achterban, al is het ver weg in Catalonië, op zich nemen en aanpakken zou onaangename onderbuikgevoelens kunnen wegnemen. De mogelijkheid dat Madrileense politici vertrouwen winnen van het Catalaanse electoraat, en het vervolgens niet schaden, lijkt helaas jaren ver weg. Tot die tijd zal de drang tot onafhankelijkheid, als tegenstem tegen onrechtmatigheid en onderdrukking, groots en verontrustend zijn.

De potten en pannen zorgen voor een natuurlijk herstel van de extreem rijzende huizenprijzen in Poblenou. Als onafhankelijkheid van Madrid niet wordt bereikt is het voorlopig de enige troost voor de Catalanen.