Cash bij de hand maar wat zijn kleurige papiertjes waard in een noodsituatie?

Het advies van de autoriteiten om cash geld in huis te halen, voor noodsituaties als het land zonder stroom zit, geeft aanleiding tot hilarische taferelen. De banken zullen begin volgend jaar met concrete aanbevelingen komen. De verzekeringsmaatschappijen daarentegen lieten een waarschuwing uitgaan: bij brand of diefstal raak je allicht je centen kwijt en je zult zien dat je polis kleine lettertjes kent die vergoeding uitsluiten omdat het je eigen verantwoordelijkheid is en blijft als je geld onder je matras bewaart.

Zo vliegen de instanties elkaar in de haren terwijl burgers verbijsterd en soms ook schuddebuikend de klucht aanzien. Vooral als ze net langs drie geldmaten zijn geweest voordat ze een functionerend exemplaar aantroffen.

Zo raakt een veel ernstiger vraag op de achtergrond. Wat zijn kleurig bedrukte stukjes papier waard in een werkelijke noodsituatie? Eentje die weken aanhoudt? Papier kun je niet eten, brood wel. Euro's zijn waardeloos in je tank, daar moet benzine of diesel in. Als het centraal gezag het werkelijk laat afweten zullen weinige bezitters van eerste levensbehoeften nog geïnteresseerd zijn in cash. Dan wordt het ruilhandel wat de klok slaat.

Vroeger werd papiergeld gedekt door de goudvoorraad van de bank die het uitgaf. Althans dat was de bewering. Tegenwoordig hangt de waarde voor honderd procent af van vertrouwen. We denken dat het wel goed zit met de dollar of de euro. Toch is op het moment dat er chaos heerst, de geldmaten weigeren, de stroom ontbreekt en de steentijd terugkeert, papiergeld net zo goed niets meer waard.

Klopt dat? Dat klopt niet helemaal. De ervaring leert dat mensen in crisissituaties wel vertrouwen houden in papiergeld uit landen die goed blijven functioneren en over een sterke economie beschikken. De huidige waarde van de euro is nog steeds voor een belangrijk deel gebaseerd op de fenomenale reputatie van de Duitse DM. Daar kon je in het hele Oostblok op de zwarte markt een torenhoge koers voor krijgen. In landen als Somalië en Syrië blijft de Amerikaanse dollar zeer gewild. Elders heeft die zeker voor grotere aankopen de door inflatie ingestorte  eigen munteenheid als betaalmiddel verdrongen. Dat is bijvoorbeeld in het Argentinië van die gekke Wildersvriend Milei het geval.

Wie het advies van de banken opvolgt en de waarschuwing van de verzekeringsmaatschappijen negeert, moet zich dan ook serieus afvragen wat voor bankpapier ze in huis willen halen. Kun je als de nood aan de man komt, voor je euro´s nog iets krijgen? Of is het beter om dollars in een oude kous te bewaren? Zijn Zwitserse franken een goed idee? Ponden? Singapore dollars of de yen? Dat zal nog een hele studie vergen.

Maar in de hongerwinter ruilde mijn oma een ring met een klein diamantje erop voor een zak meel, dat later in de keuken cement bleek te zijn.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin, zeker nu de laatste putten helemaal niet dicht gaan. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: Syrië.