Caroline Tensen, empathie en ongevaccineerden

Hoewel je commerciële televisie niet overal de schuld van kunt geven, begon de huidige jank-cultuur waarschijnlijk met het door RTL 4 grootgemaakte genre ‘emo-tv’. Begin jaren negentig werden voor het eerst uitzendingen van private partijen toegestaan op de kabel, tot dat moment hadden de volksopvoeders van de publieke omroep het monopolie op openbaar uitgestraalde gedachten. Enig tegenwicht kon geen kwaad, geloofde men, in de praktijk werd er op commerciële netten echter nauwelijks gedacht, maar vooral gehuild en later ook geneukt.

Pregnant voorbeeld van een emo-hit uit de vroege jaren negentig is het door Caroline Tensen gepresenteerde ‘Het spijt me’. De formule was eenvoudig: in de studio interviewde Caroline een gewone Nederlander die al jaren ruzie had met iemand. Vervolgens werd een filmpje bekeken waarin een monotoon pratende verslaggever namens de spijtoptant bij de tegenpartij aanbelde met een bos bloemen. Zowel afwijzing als acceptatie stond garant voor tranen.

Weinig mensen herinneren zich dat ‘Het spijt me’ begon als onderdeel van de eveneens door RTL 4 uitgezonden ‘5 Uur Show’. Omdat ik als puber buiten mijn schuld in een sociaal isolement zat, en veel tijd alleen op mijn kamer voor de televisie doorbracht, weet ik dit wel. Een soortgelijk gevoel van eenzaamheid bevangt me wanneer ik in de huidige tijd sociale en traditionele media tot mij neem via telefoon- of laptopscherm.

Steeds militanter wordt de empathie-vraag: twitteraars grijpen de corona-dood van hun vader of moeder aan om ongelimiteerd te schelden op ongevaccineerden. Wanneer je zelfs bij zo’n directe confrontatie met de eindigheid van het leven schuimbekkend aan het scherm gekluisterd zit, wordt het eng.

Vooral het sterven van mama leerde mij dat de natuur niet van excuses houdt. Na je laatste hartslag kun je niemand meer de schuld geven. Je was het al die tijd zelf, maar je had het niet door.