Burgers zullen drastisch moeten handelen om het hoofd boven water te houden

De gouden eeuw die zo rond 1960 is begonnen en de laatste decennia al haperde, is definitief voorbij.

Steeds meer mensen krijgen door wat een vervijfvoudiging van de energierekening voor hen betekent. Dan helpt zelfs een toelage van 1000 euro je maar een maand of wat uit de (huis)brand en die heeft de regering uitsluitend bestemd voor de minima. Als je maar een paar centen teveel verdient, komt de rekening in volle zwaarte op je terecht. Klaas Knot, de president van de Nederlandse Bank, heeft benadrukt dat wij in een markteconomie leven. Minister Kaag brengt de zure boodschap dat de meeste Nederlanders er alleen voor staan. De verlaging van belasting en accijns op energie zet geen zoden aan de dijk.

En dat terwijl het hier niet bij blijft. We worden op een breed front met prijsstijgingen geconfronteerd: alles wordt duurder Je kunt het ook anders formuleren: met de na betaling van de vaste lasten zo gekrompen vrije bestedingsruimte kun je steeds minder kopen.

Dit zal steeds meer Nederlanders dwingen tot drastische maatregelen. Meer gezinsleden moeten meer uren werken. Anders is het onmogelijk de eindjes aan elkaar te knopen. Alleenstaanden, al dan niet met kinderen merken dat zij het met geen mogelijkheid kunnen bolwerken. Dan zijn zij gedwongen bij familie in te trekken, bijvoorbeeld bij vader en moeder in het grote huis dan wel bij broer of zus. Met drie salarissen in één huishouden valt nog wel rond te komen zeker als deeltijdbaantjes niet langer de norm zijn. Zo verdwijnt het gebrek aan arbeidskrachten als sneeuw voor de zon. Ook voor slecht betaald werk zijn weer liefhebbers. Alle beetjes helpen nu mensen weer bij elkaar in hetzelfde huis wonen. Na de middelbare school moeten kinderen kiezen: gaan zij studeren of zien zij zich moreel verplicht bij te dragen aan het gezinsinkomen?

Gedwongen kruipen we bij elkaar. De vraag naar woningen neemt daardoor af.

Miljoenen Nederlanders komen in een Catch-22 situatie terecht. De regering geeft weliswaar subsidies voor isolatie, zonnepanelen en dergelijke maar je moet toch het nodige eigen geld meebrengen. Voor zover aanwezig, gaat dat nu naar het stoppen van de eerste gaten die vallen door de verhoogde energierekening.

Veel Nederlanders zullen tot de overtuiging komen dat zij de prijs betalen voor de sancties tegen Rusland. Een groot deel van het publiek gelooft nu al dat de woningnood door de immigranten komt. Dan kan dit waandenkbeeld er nog wel bij. Mensen zeggen in toenemende mate: de oorlog is niet onze oorlog.

Uiteraard komen normen en waarden op een hellend vlak. De handel in drugs en gesmokkelde sigaretten lokt. Daarmee kun je óók gaten vullen.

Zo gaat de levensstandaard van de gemiddelde Nederland lijken op die in de jaren dertig van de vorige eeuw: toen woonden mensen veel meer dan nu in grotere gezinsverbanden bij elkaar omdat ze anders niet uitkwamen. In steden als Istanboel of São Paulo trouwens ook. Dit hard werken voor weinig, daar blijven alleen de bewoners van de villawijken voor bewaard. Tegelijk harken juist zij de subsidie binnen voor hun elektrische auto en de eerste kwaliteit zonnepanelen op hun dak: ze hebben veel vierkante meters dak om te beleggen. Pas was er nog zo eentje op de televisie. Hij gebruikte zijn elektrische auto als batterij om daarin tijdens goedkope uren elektriciteit op te slaan. Zijn huis zat vol apparatuur en installaties die we te tegenwoordig “slim” noemen. Daar kan de gemiddelde Nederlander alleen maar van dromen. Die heeft daar geen geld voor en betaalt de hoofdprijs aan het geprivatiseerde door buitenlandse investeerders in Zweden of Japan gekochte energiebedrijf.

De duivel schijt altijd op de grootste hoop.

De gouden eeuw die zo rond 1960 is begonnen en de laatste decennia al haperde, is definitief voorbij.

Meer dan ooit zal de benarde, buffelende massa op zoek gaan naar een verlosser. Sinds Pim Fortuyn zoekt een belangrijk deel van het Nederlands electoraat naar zo’n redder uit de nood die met eenvoudige maatregelen heelt wat kapot geslagen is. Wordt het bijvoorbeeld geen tijd dat al die nieuwkomers hun familie in het thuisland vertellen hun eigen land op te bouwen in plaats van het te vernietigen door zinloos verzet? Hef de sancties op en voor de rest: al te goed is buurmans gek. Stop de confrontatie met Rusland. Dan worden eerst de prijzen en daarna het leven weer normaal.

Als zo’n charlatan eenmaal in het Torentje zit is het te laat.

Update: Duitsland en Australië hebben de waarschuwingsfase van hun gas-noodplan ingesteld. Nederland is nog niet zo ver. Wel roept het kabinet de burgerij op minder gas te gebruiken. Met ingang van 12 april zullen de aansporingen in de vorm van spotjes op de TV te zien zijn.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Luister naar Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.