Burgemeester van Den Haag, doe eens rustig
Het lag al in de lijn van verwachting dat de burgemeester van Den Haag, Van Zanen, zich ‘gedwongen’ voelde een forser middel in te zetten bij de aankomende blokkade door Extinction Rebellion van een stukje van de A12 op zaterdag 11 maart, na de opschaling van de escalatie van het OM en Den Haag voorafgaand aan de demonstratie van januari. Vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen is de volgende. Hij zei deze week niet uit te sluiten dat er ‘legervoertuigen’ worden ingezet. Het is op een zaterdag, geen mens heeft er last van met een paar omleidingsborden. Hoe anders ging dat in het eerste jaar van Extinction Rebellion in april 2019 in Groningen bij GasTerra? De politie stuurde een busje en wenste iedereen een fijne demonstratie. Zo kan het ook gemeente Den Haag. Doe eens rustig. Luister deze keer naar de plausibele eisen. En ondersteun die bij het kabinet.
Met de kennis van nu, het rapport van de parlementaire enquête over de aardbevingsschade die het leven van tienduizenden Groningers nog steeds verwoest, is het goed voor te stellen dat de burgemeester van Groningen in april 2019 helemaal de noodzaak niet zag om in te grijpen bij een van de eerste acties van Extinction Rebellion aan het gebouw van GasTerra midden in het centrum van Groningen. De mensen in Groningen weten heel goed de verwoestende gevolgen van de fossiele industrie, de gaswinning. Ook de burgemeester van Groningen kon zich toen heel goed voorstellen waarom 25 actievoerder zich vastketenden aan de voordeur van GasTerra. Hij zette dan ook niet ‘het leger’ in. Maar stuurde een politiebusje. En ruim een uur later een woordvoerder van de gemeente om te vragen of het goed ging en of iedereen zelf los kon komen. Daarna werden de actievoerders ‘veel succes’ gewenst en erop gewezen dat het demonstratierecht in Groningen heel belangrijk is.
Ik was daar als mediawoordvoerder van Extinction Rebellion en zag het voor mijn ogen gebeuren. De actie leek ‘mislukt’. Ondanks dat er zowel radio als tv van NPO 1 aanwezig was, en veel regionale pers, bleef het drama uit. In feite had de burgemeester van Groningen gedaan wat je van elke gezagsdrager in Nederland die iets mag zeggen over demonstratierecht mag verwachten: de demonstratie faciliteren. We kregen nauwelijks media-aandacht. Later schreef de NCTV-coördinator dat media-aandacht het doel is van Extinction Rebellion. Dat is niet zo. Het is slechts een middel om aandacht te vragen voor de klimaatcrisis die een existentiële crisis is voor het voortbestaan van Nederland. Ook van gemeente Den Haag.
Uit arren moede besloten de actievoerders toen na enkele uren om het vastketenen af te breken. Maar omdat zij niet te stoppen waren, werd toen besloten tot ‘een rondgang door het centrum van Groningen’. Die spontane optocht duurde urenlang en vele ronden. De veelal jonge klimaatactivisten van Extinction Rebellion waren niet te stoppen. Ik snapte dat, want de klimaatcrisis stopt niet als de media vetrekken of als de politie niet komt of je niet arresteert. Het is een levensgrote crisis voor tientallen decennia en een existentiële crisis voor Nederland.
Ja, de demonstratie bij GasTerra veroorzaakte ook overlast. GasTerra had al zijn medewerkers per mail, zo hoorden wij achteraf, verordonneerd die dag niet naar hun werk te gaan. Want oh jee, stel je voor dat zij op hun werk geconfronteerd zouden worden met actievoerders die hun lichaam inzetten om de klimaatcrisis te beperken. GasTerra als bedrijf stopt per 31 december 2024. De klimaatcrisis niet.
Die blokkade van dat kleine stukje weg op de A12, wat daar nog geen snelweg is. Dat levert geen gevaar op voor de volksgezondheid. Ook niet echt voor de openbare orde. Een paar omleidingsborden, een tiental agenten aan beide kanten van de tunnel is genoeg om de ‘openbare orde’ te handhaven voor burgemeester Van Zanen. En juist daarom moet hij de kalmte bewaren voor die demonstratie en daarna in paniek naar het torentje rennen om premier Rutte te zeggen: “Zij hebben gelijk. Doe iets! Voor Nederland.” Dat is demonstratierecht. En stop daarna die fossiele subsidies als je echt iets om Nederland geeft en niet alleen om je herverkiezing.