Brussel heeft veel last van politieke chaos in Nederland, vooral op het gebied van migratie
Rechtspopulisten mogen graag het fabeltje rondstrooien dat in Nederland Brussel alles bepaalt. Dat is niet zo maar andersom is er wel een probleem. Door de politieke chaos in Nederland loopt het EU-beleid schade en vertraging op. De Europese politieke nieuwssite Politico constateert dat Nederland weliswaar een klein land is maar veel invloed heeft op de EU. Den Haag bemoeit zich nadrukkelijk met het maken van beleid door Brussel, zelfs op terreinen waar Nederland helemaal niets mee te maken heeft. Door de instabiliteit dreigt verlamming.
Rutte is na de Hongaarse Viktor Orban de langst zittende regeringsleider. Dat betekent niet alleen een kennisvoorsprong op collega-regeringsleiders maar geeft hem ook moreel gezag. Die positie is nu verzwakt omdat Rutte niet alleen de val van het kabinet heeft veroorzaakt maar ook de Haagse politiek gaat verlaten. Dat laatste zal pas in de lente van 2024 of wellicht nog later gebeuren, aangezien de verkiezingsuitslag waarschijnlijk een zeer verdeeld parlement gaat opleveren waardoor de vorming van een regeringscoalitie wel eens heel lang kan gaan duren. Tot die tijd zal Den Haag vooral met zichzelf bezig zijn, concludeert Politico.
Normaal gesproken zou de politieke impasse de Nederlandse diplomaten in Brussel wat meer vrijheid van handelen kunnen geven maar de Nederlandse ambassadeur bij EU, Robert de Groot, is ook al met zijn vertrek bezig omdat hij in januari een topfunctie krijgt bij de Europese Investeringsbank. Voeg daarbij dat de ministers die grote invloed uitoefenen op het Europese beleid, Sigrid Kaag van Financiën en Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken, ook al hun vertrek als partijleiders hebben aangekondigd. Nu ze minder gebonden zijn aan het "legendarische compromissen maken door de Rutte-coalitie" kunnen ze scherpere posities innemen langs de partijlijnen, bijvoorbeeld op het gebied van migratie. Dat maakt het er niet makkelijker op in Brussel waar alles toch altijd al moeizaam voor elkaar te krijgen is.
Politico zet negen beleidsterreinen op een rijtje en legt uit hoezeer de EU-wetgeving, dan wel het beleid op dat gebied, vertraging of schade oploopt door de veranderde Nederlandse situatie. Bij ieder terrein wordt met kazen - ja, kazen - aangegeven hoe serieus de gevolgen zijn. Vijf kazen is echt een probleem, 1 kaas is nog te overzien.
Het migratiebeleid wordt het zwaarst getroffen, met maar liefst vijf kazen. Gedoeld wordt op het Europese migratiepact dat Rutte heeft gefabriceerd met zijn extreemrechtse collega Meloni uit Italië. Tot dan waren de posities in Europa langs vaste lijnen tegengesteld. Zuid-Europa, waar de meeste migranten met boten arriveren, vond dat Noord-Europa meer asielzoekers moet opvangen. Rutte smeedde met Meloni een akkoord over wijzigingen in de afhandeling van asielaanvragen, de herverdeling over landen en trok met haar naar de Tunesische hoofdstad Tunis om een 'deal' te sluiten met autocraat Kais Saied die migranten deporteert naar de woestijn en daar aan hun lot overlaat.
Rutte is bedreven in het sluiten van deals met autocraten, denk aan de Turkije-deal met Erdogan die werd gesloten onder Nederlands voorzitterschap. Rutte mag dan nog wel aanblijven totdat het nieuwe migratiepact in het voorjaar klaar is maar zijn politieke speelruimte om dat voor elkaar te krijgen is beperkt. De meerderheid in het Nederlandse parlement is rechtser dan de huidige coalitie, schrijft Politico en de VVD wil migratie graag tot inzet maken van de verkiezingen (zodat die minder over andere problemen gaan). Het kan dus zijn dat het niet meer gaat lukken dat pact rond te krijgen.
Een andere wet die veel last heeft (drie kazen) van de Nederlandse instabiliteit is de zogeheten Corporate Sustainability Due Diligence Directive. Die richtlijn houdt bedrijven en organisaties verantwoordelijk voor misstanden op het gebied van duurzaamheid en mensenrechten in de hele productieketen. Multinationals kunnen daardoor de schuld van die praktijken niet meer afschuiven op lokale toeleveranciers die vaak ongrijpbaar zijn. Den Haag is een van de weinige regeringscentra die de regelgeving strenger wil maken. Nu andere hoofdsteden het gevoel krijgen dat Nederland zwakker staat zal het lastiger worden die aanpassingen er door te krijgen.
Ean ander terreinen waarop de rol van Nederland hinderlijk gaat worden, is de uitbreiding van de Schengen-zone met Roemenië en Bulgarije (twee kazen). Nederland steunt het verzet van Oostenrijk tegen toetreding. Politico noemt het onwaarschijnlijk dat de demissionaire regering zal instemmen en dat geeft problemen omdat goedkeuring van de uitbreiding door EU-lidstaten unaniem moet zijn.
Verder zijn er kaaskopzorgen rond schonere vrachtwagens (1 kaas), lagere medicijnprijzen (2 kazen), vermindering afhankelijkheid van China (2 kazen), terugdringen chemische bestrijdingsmiddelen (2 kazen), het stabiliteitspact (3 kazen), en de Green Deal van Frans Timmermans (1 kaas).