Broekers-Knol, in Moria 2.0 zijn kwetsbaren genoeg

Rond de tent van de hoogzwangere Nahal ligt een modderige laag sneeuw. Binnen ruikt het naar knoflook en lang gestoofde aardappel. Terwijl ze traag met haar lepel door de dampende pan met bolani roert barst ze in tranen uit. “Ik mis mijn moeder.” Sadaf steekt haar hoofd omhoog van onder het dekenfort en drentelt naar haar moeder. Ze strijkt neer op Nahals bovenbeen en veegt met haar dikke vingertjes de tranen van haar wang.

Na de desastreuze brand in het Griekse vluchtelingenkamp Moria zouden 100 kwetsbare personen worden opgenomen in Nederland. In de aangeboden Kamerbrief werd gesteld dat 49 personen uit Syrië in gezinsgerelateerd verband worden opgenomen plus 50 kwetsbare minderjarigen. Die eerste groep is rond kerst aangekomen. Er is nog niets besloten over de groep kwetsbare minderjarigen die naar Nederland gehaald zouden worden. Demissionair staatssecretaris Broekers-Knol maakte bekend dat er simpelweg ‘te weinig kwetsbare minderjarigen’ zijn om op te nemen. Het merendeel van de geregistreerde jongeren is immers tussen de 16 en 17 jaar en afkomstig uit Afghanistan; een land waar Nederland waarschijnlijk geen een verblijfsvergunning aan uitkeert.

Waar Broekers-Knol een duidelijke scheiding maakt tussen leeftijd en etniciteit, doen de barre omstandigheden in het nieuwe kamp dit niet. Elektriciteit is beperkt beschikbaar en er is geen verwarming. Op de paden en in de bosjes tussen de laaggroeiende olijfbomen worden kampvuurtjes aangelegd, waar bibberende Afghaanse, Syrische en Somalische families in dunne windjacks zich verzamelen. Met temperaturen tot onder het nulpunt hebben de bewoners van Moria 2.0 het ijskoud. Kijkend naar de kampvuren tussen de besneeuwde tenten valt Broekers-Knols kwetsbare groep lastig te onderscheiden.

Elke dag stromen de bewoners van Moria 2.0 samen in de rij voor de kampdokter. De klachten zijn wisselend. Besmettelijke ziekten zoals krentenbaard, herpes en schurft zijn een relatief klein probleem. Het echte gevaar zit in de mensen met ernstiger problemen zoals diabetes, kanker of parkinson. Achmed ziet zijn vader, die sinds kort lijdt aan zowel dementie als astma, elke dag achteruit gaan. Hij grijnst. “Je krijgt pas een afspraak bij het ziekenhuis drie dagen na je dood verklaard bent.”

Ook Nahal staat ondanks haar moeilijke positie elke dag in de rij, soms wel drie uur. “Soms heb ik zoveel pijn dat ik moet gaan liggen. Ik wil dan naar huis, maar in onze tent is het net zo koud als hier. Dan kan ik net zo goed hier in de rij blijven wachten.”

Heeft Nederland niet miljoenen geschonken aan de Griekse overheid om de vluchtelingen op Lesbos fatsoenlijk op te vangen? In de praktijk blijkt dat dit geld allesbehalve efficiënt is besteed. De aanleg van een covid-19-testcentrum naast het oude afgebrande kamp was in eerste instantie ook niet nodig geweest; er stond namelijk al een spiksplinternieuw gebouw van Artsen Zonder Grenzen (AZG) met dezelfde functie. Het is onduidelijk waar het resterende geld is gebleven. Wel kan met zekerheid gesteld worden dat mensen als Nahal en Achmed er niet veel aan gehad hebben.

Net zoals Nahal willen veel vrouwen niet bevallen in het ziekenhuis op Lesbos. Bij het overgrote deel van de vrouwen die bevielen in een ziekenhuisbed werd gebruik gemaakt van een keizersnede. In veel gevallen werden ze niet geïnformeerd over de noodzaak, urgentie of consequenties van deze ingreep. Het overvloedige gebruik van keizersnedes in het ziekenhuis heeft een simpele verklaring; het ziekenhuis krijgt meer geld van de Griekse overheid voor operaties en het bespaart veel tijd. Dit is verontrustend en wordt bevestigd door verscheidene dokteren van AZG werkzaam in het oude kamp. Steeds meer zwangere vrouwen bevallen liever op de stoep voor de kliniek in het kamp dan met een keizersnede in het ziekenhuis op Lesbos.

Herstellen van een keizersnede is voor elke vrouw zwaar, laat staan in een koude besneeuwde tent. Door het gebrek aan toegang tot medische voorzieningen worden kwetsbare groepen niet alleen in stand gehouden maar worden ze er zelfs gecreëerd. De definitie die Broekers-Knol hanteert als ze het heeft over ‘kwetsbaren’ strookt niet met de werkelijkheid. Syrische jongeren onder de 14 jaar hebben in deze misère veiligheid nodig evenals de zwangere Nahal en Achmeds dementerende vader. Kwetsbaren genoeg.