Brief burgemeesters gaat problemen politie Haaglanden niet oplossen

Het broeit binnen de politieregio Haaglanden. Etnische discriminatie, Islamofobie en seksisme zouden aan de orde van de dag zijn. Het bureau Hoefkade, gevestigd in de Haagse Schilderwijk, wordt herhaaldelijk genoemd als epicentrum van deze misstanden.

In een poging om de rust terug te brengen hebben 27 burgermeester uit de regio Haaglanden in een gezamenlijk brief ‘met kracht afstand genomen’ van de suggestie dat er structurele misstanden zijn bij de politie. Ik vraag mij of dit zorgt voor herstel van het vertrouwen van de burger in onze politie.

Structurele misstanden Maar laat we even eerst de feiten kort op een rij zetten:

Juli 2019: Carel Boers, een hoge adviseur van de Nationale Politie, zegt zijn medewerking aan het korps op. Hij vindt dat de leiding te weinig actie onderneemt tegen Islamofobie, de intimidatie van homo’s, en de vrouwonvriendelijke cultuur binnen de politie. De korpsleiding predikt diversiteit maar handelt er niet naar, aldus Boers. Hij wijst in het bijzonder naar bureau Hoefkade.

September 2019: Fatima Aboulouafa, teamchef van de politie in Leiden, is naar huis gestuurd omdat haar kritiek over misstanden binnen de politie te veel spanningen veroorzaakt. Aboulouafa, een succesvolle politiechef met een Marokkaanse achtergrond die zo goed als een kwarteeuw als politievrouw had gediend, zocht sinds deze zomer de confrontatie met de heersende cultuur binnen de politie door publiekelijk te ageren tegen het structureel voorkomende seksisme, de xenofobie en de etnische discriminatie.

Oktober 2019: Een groep van twintig maatschappelijke- en migrantenorganisaties dient een klacht in bij korpschef Erik Akerboom over de politieleiding in Den Haag. Volgens hen is er al jaren sprake van ‘structurele misstanden’ bij het Haagse team, zoals racisme en intimidatie.

Bovenmatig geweld tegen allochtonen Reden genoeg voor de burgervaders van de regio Haaglanden om op zijn minst te constateren dat dit echt om een grote maatschappelijke kwestie gaat die met aandacht en zorg en in alle openheid en in gesprek met alle partijen dient te worden onderzocht, zou je denken.

Maar nee. “Het voortdurend ten onrechte in twijfel trekken van de integriteit van de politie is niet alleen verwerpelijk, maar ook gevaarlijk”, staat in de verklaring van de burgemeesters. “Nu is het afgelopen met gezeur over politie”, willen de burgervaders zeggen.

Maar helpt het bagatelliseren van de huidige vertrouwenscrisis in Den Haag en omstreken om het vertrouwen terug te winnen? Ik ben bang van niet. In plaats een brief te schrijven zouden de burgemeesters beter een transparant en maatschappelijk breed gedragen dialoog over de nodige diversiteit binnen de politie op gang kunnen brengen.

Alles wijst er namelijk op dat de interne problemen van de politie rondom vooroordelen en racisme en het externe ongemak met het opereren in een superdiverse stad als Den Haag ernstig en hardnekkig van aard zijn.

De problemen met de Haagse politie zijn niet van vandaag of gisteren. In 2015 vroeg Amnesty om onderzoek naar discriminatie binnen de Haagse politie. In 2013 meldde Omroep West dat agenten in de Schilderswijk zich te buiten gaan aan bovenmatig geweld tegen allochtonen en dat er een sfeer van intimidatie en racisme heerst bij dat deel van het Haagse korps.

Integratie-paradox De vertrouwenscrisis bij de politie speelt zich in een heel precaire tijd af. Op alle fronten gaan we in onze superdiverse steden richting de climax van wat de Franse socioloog Olivier Roy een ‘integratie-paradox’ noemt.

Wat is dat, een integratie-paradox? Dat is het toenemen van interculturele en interetnische conflicten, juist in tijden dat integratie zijn vruchten afwerpt. De kinderen van de immigranten zijn hoger opgeleid, mondiger en assertiever, nemen actiever deel aan de samenleving en dragen veel meer bij aan het draaiend houden van de economie.

Binnen deze groepen is een middenklasse van zelfbewuste burgers aan het ontstaan. Ze zijn veel meer bewust van hun rechten en plichten en eisen ook erkenning en respect voor hun individuele rechten en hun culturele identiteit. Dat heeft grote consequenties voor de samenleving. Dat vergt culturele sensitiviteit en een zelfkritische non-discriminatie houding van maatschappelijke instituties.

Maar onze maatschappelijke instituties zijn daar nog niet op voorbereid. Dat is niet gek. Organisaties en instituties zijn logge entiteiten en lopen altijd achter op maatschappelijke ontwikkelingen. Ze zijn nog niet voldoende inclusief om die gelukte integratie ook institutioneel gestalte te geven.

Ware inclusiviteit De aanpassing van organisaties en instituties zal pijn doen: er zullen ruzies en conflicten ontstaan. Dat is in mijn ogen onvermijdelijk voor de fase van integratie waar we in zitten. Migrantenkinderen als Fatima Aboulouafa hebben al meer dan genoeg gedaan aan “zich invechten”, om met Mark Rutte te spreken.

Nu beginnen ze te schoppen tegen de mono-culturele stilstand van de instituties waar ze deel van uitmaken. Ze schoppen niet zomaar, ze schoppen om die instituties in beweging te krijgen richting ware inclusiviteit. Wat mij betreft zijn het de helden en heldinnen die Nederland helpen te veranderen.

De 27 burgemeesters hebben de ijdele hoop dat ze met hun brief de chronische onvrede de mond kunnen snoeren. Ze hadden beter moeten weten. Ze zouden de maatschappelijke cohesie een betere dienst bewijzen door de huidige integratie-paradox bespreekbaar te maken en voor de juiste randvoorwaarden te zorgen om met alle partijen tezamen en in alle openbaarheid een culturele veranderingsroute binnen de politie Haaglanden uit te stippelen.