Brief aan de coalitie over 400 kinderen

Beste leden van de coalitie,

Bij uw besluit van eergisteravond, moest ik weer denken aan de grote humanist Stefan Zweig. Over hoe het ooit was en hoe cynisch Europa in de tijd van Zweig zelf werd schrijft hij: ‘Onze voorouders waren standvastig in hun overtuiging dat ze konden vertrouwen op de feilloos verbindende kracht van tolerantie en verzoeningsgezindheid.’ En ‘op tolerantie werd niet zoals nu als zwakheid en toegeeflijkheid neergekeken, ze werd als ethische kracht geprezen.’

Eergisteren heeft u samen een compromis gesloten over de komst van kinderen van het eiland Lesbos, wat het niet opnemen van nog eens 400 kinderen betekende, afgestreept bovendien tegen 100 andere vluchtelingen. U heeft daarover hard en langdurig onderhandeld. Mij vielen een aantal zaken op in dit besluitvormingsproces.

Laat ik mij even voorstellen. Ik ben zelf journalist, historicus en moeder van twee kinderen, inmiddels zo groot dat ze net onder de deurpost door kunnen, mijn bescherming hebben ze allang niet meer nodig. Bijna twintig jaar geleden keerde ik met hen terug naar Nederland, omdat wij geen toekomst meer zagen in het Midden-Oosten waar schietpartijen en bombardementen aan de orde van de dag waren. Nee, dit wordt geen sentimenteel verhaal, ik zal het kort houden en me niet door emotie leiden, want dankzij de rede hebben we universele mensenrechten vastgelegd. Daar vallen ook rechten voor kinderen onder. Het is juist irrationeel om te menen dat mensenrechten alleen voor ons gelden.

Ik weet het, je kunt niet van iemand verlangen dat hij/zij zich inleeft wat jij voelt als hij/zij diezelfde ingrijpende ervaringen niet heeft meegemaakt. Zeker weet ik wel dat degenen die eergisteren de beslissing hebben genomen om 400 kinderen in de vangrail zonder eten en dak en zonder toekomst, maar bovenal, zonder enige bescherming achter te laten, zelf geen angst om het vege lijf hebben gekend.  In dit land achter dijken en inmiddels torenhoge barrières tegen de menselijkheid.

Ik zag ook dat het op een enkele bewindspersoon na allemaal mannen zijn geweest die tot dit besluit zijn gekomen. Het spijt me als dit als een argument ad hominem klinkt, maar graag verwijs ik naar onze grote oosterbuur waar aan het hoofd een leider staat die respectvol de bijnaam Mutti heeft gekregen. Zij was niet alleen in staat voor de troepen uit te lopen, een pad te kiezen van gelijkwaardigheid en humaniteit in de jungle van innig verstrengelde haat, vooroordelen, onwetendheid en onverschilligheid, maar wist ook vele sceptici te motiveren om onbekende mensen bescherming te bieden. Vijf jaar na haar besluiten, heeft ze meer aanhangers dan ooit. Nu vroeg ze simpelweg wat de Grieken nodig hadden.

U heeft helaas haar moed niet getoond, maar slechts bang achterom gekeken naar opstandige horden die u mogelijk vlak voor de verkiezingen een dolk in de rug zullen steken. In plaats van een voorbeeld te stellen, mensen te inspireren tot hoogten die we met zijn allen samen kunnen bereiken, heeft u niet alleen berooide kinderen op het offerblok gelegd, maar ook de moraal van ons land.

Geachte bestuurders, de combinatie van gebrek aan moed, inlevingsvermogen en onberedeneerde angst, en ja, financiële overwegingen, hebben ertoe geleid dat u een abstracte vijand heeft gemaakt van 500 kinderen. Zij zijn ontmenselijkt, slechts een nummer geworden in een koehandel van mensenlevens. In mensenhandel waren we traditioneel ook al zeer bedreven. Gastvrijheid is in het oosten uit gevonden. Ik hoop dat de 100 die naar ons land komen, nooit zullen horen hoe hun visum tot stand kwam, maar dat is natuurlijk een illusie.

Zweig nog een keer: ‘Het idee van samenleven van verschillende volkeren in dezelfde ruimte, zonder vijandigheid, deze wijze grondregel dat je door wederzijds respect en door oprecht nagestreefde democratie verschillen van taal en herkomst kon verheffen tot broederlijkheid – wat een voorbeeld was dat voor het hele chaotische Europa van ons!’

De grote Oostenrijkse schrijver pleegde zelfmoord in 1942. Hij zag niet meer hoe de tolerantie zich in Europa ontwikkelde. Alle tijdperken zijn anders, alle mensen zijn anders. Wel vergelijk ik de gevolgen van het gebrek aan empathie en de wil om een mens, en zeker een kind zonder bescherming, te helpen. Niet alleen met de hulpbehoevende loopt het slecht af, maar ook met degene die die eigenschap niet meer in zijn midden heeft.

met vriendelijke groet, Tineke Bennema