Breng barmhartigheid en de menselijke maat terug bij de overheid

De kindertoeslagaffaire en in het kielzog de bijstandsboete legt genadeloos de kwetsbaarheid van onze ‘verzorgingsstaat’ bloot. Het is zelfs de vraag of deze de naam nog mag dragen? Alle betrokkenen, van kabinet tot regering (met de commissie Van Dam), van Openbaar Ministerie tot de Raad van State buigen zich het hoofd over deze dramatische zaken.

Het boetekleed wordt aangetrokken door betrokken (ex-)ministers en staatssecretarissen en dat is goed. Ook worden functionarissen van blaam gezuiverd, bijvoorbeeld bij de Belastingdienst. Dat laatste is hopelijk terecht, ik kan me niet voorstellen dat deze mensen niet naar eer en geweten de hun opgedragen taken uitvoeren. Het is veel eerder de Trias Politica* die ons hier parten speelt. Kon de filosoof Montesquieu bevroeden dat wij er driehonderd jaar later zo mee zouden knoeien in onze zwaar geïndividualiseerde en technologische maatschappij? Kon hij vermoeden dat wij de gescheiden machten van beleid, uitvoering en wetgeving zo rigide, en met behulp van bijvoorbeeld algoritmes** zouden gaan toepassen? Misschien draait hij zich om in zijn graf?

Ik ben niet erg Bijbelvast maar iedereen kent wel het verhaal van de Barmhartige Samaritaan die zich bekommert om een slachtoffer van een beroving, gewond liggend aan de kant van de weg. Iedereen kent ook de armenzorg, die we weet ik al niet hoelang in stand houden, heden ten dage verworden tot een repressief fiscaal stelsel van toeslagen en kortingen. Meer dan een miljoen mensen in dit land leven in armoede en velen maken gebruik van de voedselbank om in hun levensonderhoud te voorzien.

Wij zien naar elkaar om… en toch laten wij de systemen gelden boven de menselijke maat. Voor inkomens tussen bijstand en modaal (meer dan 5 miljoen mensen) maakt het niet uit wat je bruto verdient, je houdt netto nagenoeg hetzelfde over. Ga je meer verdienen? Maakt niet uit, de verrekening van toeslagen en fiscale kortingen doet dit op duivelse wijze teniet.

Met plaatsvervangende schaamte vraag ik mij af hoe wij het zover hebben kunnen laten komen. Het is oneerlijk en ook een vorm van ongelijkheid dat (volwassen) kinderen in nood door ouders in natura worden ondersteund met wekelijkse boodschappen terwijl cliënten van voedselbanken daar niet op worden gekort en bestraft (overigens niet dat ik daar voor pleit). Ik roep u allen op: maak een einde aan dit onrecht en aan deze onmenselijke systematiek die onze verzorgingsstaat ondermijnt en mensen schade berokkent, precies de mensen die hulp het hardst nodig hebben en moeten vechten om te overleven.

Wij hebben niet anders te doen dan te zorgen voor een fatsoenlijk bestaan voor mensen. Eén en ander is uitdrukkelijk beschreven in onze Grondwet art. 20 en in het Manifest van de Universele Rechten van de Mens art. 22, 23, 24 en 25. Stem het inkomens- en sociaal beleid af op deze artikelen waarin niet het systeem voorop staat maar barmhartigheid en de menselijke maat. Daar hebben we mensen voor nodig die onophoudelijk en volle overgave willen strijden in de Tweede Kamer voor zorgvuldige wetgeving en die de regering nauwgezet controleren om uitwassen zoals boven genoemd te voorkomen en het vertrouwen te herstellen.