Boze proteststemmers verdienen beter antwoord dan uitsluiten FVD en PVV

Partijen met een racistische inborst horen niet thuis in de collegezalen en deelname aan het gemeentebestuur met sociale partijen is schier onmogelijk. Dat moge duidelijk zijn. Maar dat Kaag en Klaver tijdens de partijcongressen dit weekend de uitsluiting van FVD en PVV tot hun hoofdboodschap maakten was armetierig. Die boodschap was omwille van de kiezersgunst – ze resoneert fantastisch bij de hoog opgeleide achterban met een fraai inkomen. Maar het is een zwaktebod in het licht van de maatschappelijk onvrede die bijna 2 miljoen Nederlanders in de armen van PVV, FVD en JA21 dreef bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen.

Een groot gedeelte van de stemmers op extreemrechts is dat zelf niet. Begrijpelijke onvrede over onbetaalbare huizen, groeiende armoede, de gespannen sfeer in oude volkswijken en de toenemende kloof tussen achterblijvende lonen en exploderende winsten van het grote bedrijfsleven volkswijken, dreef hen in de armen van volksmenners als Baudet en Wilders. De belabberde afwikkeling van de toeslagenaffaire, #functieelders en de eindeloze Kabinetsformatie die resulteerde in een Kabinet wat verdacht veel lijkt op het vorige, heeft sinds die Tweede Kamerverkiezing de boel er niet beter opgemaakt. De onvrede groeit en vraagt om een antwoord.

Het antwoord op die steeds harder klinkende proteststem mag nooit en te nimmer zo dun zijn als een cordon sanitaire zonder uitgestoken hand naar mensen die zich genegeerd voelen. Sociale en vooruitgangsgezinde partijen moeten hen die stemmen met de voeten terugwinnen met een sociaal alternatief voor de ongelijkheidspolitiek van de afgelopen jaren. Enkel een deur naar partijen dichtslaan wordt al snel een deur naar mensen dichtslaan als je niet net zo hard antwoord geeft op mensen hun terechte zorgen. Kaag heeft daarbij niet de beste papieren. Want mensen met alleen een AOW’tje niet mee laten stijgen met de verhoging van het veel te lage minimumloon, de invoering van eigen bijdragen in de jeugdzorg en de uitverkoop van sociale huurwoningen zal de ongelijkheid, en daarmee de onvrede, doen toenemen.

Het antwoord zal een andere moeten zijn. Op grond van het programma van partijen als FVD en PVV is samenwerking in stadsbesturen ook voor mijn PvdA uit den boze. Politiek van uitsluiting mag nooit onderdeel zijn van welk coalitieakkoord dan ook. De partijen zouden de helft van hun programma eraf moeten scheuren om een gesprek over gezamenlijk bestuur te rechtvaardigen. Maar de gretigheid waarmee het cordon sanitaire door Kaag en Klaver wordt uitgesproken veroorzaakt een ongemakkelijk gevoel.

Juist in tijden van groeiende onvrede en tweedeling is het zaak dat politici bezorgde inwoners de hand reiken. Dat ze aandacht vragen voor hun plannen die armoede terugdringt, betaalbaar wonen weer tot een recht maakt, mensen zonder spaargeld helpt met verduurzaming van hun huis, het leven in oude volkswijken net zo prettig maakt als in hippe twee-keer-modaal-verdieners-wijken. Dat ze wijken en gemeenschappen opzoeken waar het knaagt in plaats van gemakzuchtig weg te kijken. Daar hoort uiteraard bij dat je onomwonden uitspreekt dat een politiek van ophitsing en het zoeken van zondebokken voor maatschappelijke problemen niet deugt. Dat samenwerking met die partijen niet kan, mag en zal. Maar wie enkel partijen uitsluit zonder mensen in te sluiten vergroot het sentiment waar men tegen vecht. Dat is niet de weg. Afgehaakte Nederlanders verdienen beter.