Modern kapitalisme zorgt voor hoog welvaartsniveau maar ontwricht samenleving
Wouter Bos bekritiseerde in zijn Den Uyl-lezing het moderne kapitalisme: “Het werkt uiteindelijk ontwrichtend op de samenleving omdat het mensen onverschillig maakt ten opzichte van elkaar en het steeds weer de balans tussen particuliere koopkracht en collectieve investeringen verstoort en daarmee de kracht van wat wij met en voor elkaar kunnen betekenen.”
De Derde Weg Voorbij De vice-premier en PvdA-leider sprak in de Amsterdamse De Rode Hoed de 21e Den Uyl lezing uit. In een toelichting op de PvdA-website zegt hij:
In de lezing ging ik in op de Derde Weg, de sociaaldemocratische stroming die in de jaren negentig haar stempel drukte op de politiek in Noord-West Europa. Ik pleitte dat het tijd is om lessen te leren, dat er een alternatief is voor het liberale marktdenken, het kapitalisme waarin de derde weg vastliep. Ons vermogen politiek relevant bezig te zijn staat of valt met onze overtuiging verschil te kunnen maken. Te lang hebben de neo-liberalen ons proberen te doen geloven dat globalisering een anonieme onvermijdelijke beweging was die over ons heen kwam en waar je niet onderuit kon, maar na de crash van vorig jaar en de regeringswisseling in de Verenigde Staten weten we beter. Ook globalisering is maakbaar. Meer regulering van markten blijkt opeens wel mogelijk. De politiek blijkt zich wel met bonussen te mogen bemoeien. Het beleggingsbeleid van banken kan wel ter discussie komen. (…) De les die wij moeten trekken uit het falen van markten in de huidige crisis is niet dat we terugvluchten naar het oude geloof in staatsinterventies en een door de staat gedomineerd economisch leven. Dat zou louter resulteren in het inruilen van de ene mislukking voor de ander. Ik zou liever een andere les trekken en dat is dat we vooral realistisch moeten zijn over de markt. In dat licht kan het verstandiger zijn de markt af te schermen dan haar trachten te temmen. De markt gedraagt zich soms als Bokito. Je kunt heel lang denken dat je hem onder controle hebt maar op een dag doet hij toch wat zijn reflexen hem ingeven. Uiteindelijk geeft een hele brede diepe greppel meer zekerheid dan een goede dompteur.