Boeren blokkeren zoals verwacht opnieuw aanpak stikstofcrisis, lopen weg bij onderhandelingen over landbouwakkoord

Vier jaar nadat de Raad van State het gesjoemel met de Programma Aanpak Stikstof (PAS) verbood en de overheid gedwongen werd te werken aan het herstel van de door stikstofuitstoot vernietigde natuur, blokkeren de boeren opnieuw de oplossing van de stikstofcrisis. Met een zorgvuldig voorbereide actie liepen de vertegenwoordigers van belangenorganisatie dinsdagavond laat spontaan weg van de onderhandelingstafel. Een gedetailleerd persbericht stond al klaar om de last minute actie toe te lichten. LTO vindt dat de boeren te weinig kregen van de staat in ruil voor het oplossen van de grotendeels door industriële veehouderij veroorzaakte crisis:

In algemene zin ademt het concept-landbouwakkoord een sfeer waarin doelen en verplichtingen voor de agrarische sector in beton gegoten zijn, inclusief de consequenties die volgen als agrariërs deze doelen niet halen. De inzet om boeren en tuinders daarbij te ondersteunen is helaas onvoldoende concreet om voor de toekomst op te kunnen bouwen. Tegenover harde verplichtingen stonden in de loop van het proces steeds meer goede intenties, maar van intenties kan een boer niet leven. 

Het akkoord waar maandenlang is over gesproken zou woensdag gepresenteerd worden. Of dat nog doorgaat is onzeker. Landbouwminister Piet Adema (CU) heeft eerder verklaard dat er zonder de boeren geen akkoord kan zijn. In een eerste reactie constateert hij dat LTO "het niet aangedurfd heeft om te springen", doelend op de weigering tot de noodzakelijke maatregelen te komen.

De onderhandelingen over het akkoord kwamen er nadat Johan Remkes was ingevlogen om de crisis vlot te trekken. Er was een impasse ontstaan doordat radicale veeboeren met wilde acties als snelwegblokkades en intimidatie aan huis de aanpak van de stikstofcrisis hadden gesaboteerd als reactie op de aangekondigde aanpak van de stikstofcrisis. Het kabinet schrok terug en wilde daarop niet zelf keuzes maken maar liet dat over aan de diverse belangengroepen, een benadering waar door milieuorganisaties kritisch op werd gereageerd. Zij zien hun scepsis bewaarheid. "Het kabinet heeft zich het afgelopen half jaar laten gijzelen door de onderhandelingen voor een Landbouwakkoord. Dat LTO nu opstapt maakt pijnlijk duidelijk wie de regie in handen had”,  stelt Greenpeace in een reactie aan ANP. "Het is treurig nieuws voor het klimaat, de natuur en de boer. Zij hebben geen tijd meer te verliezen maar kunnen niet verder zonder regie en daadkracht van het kabinet."

FDF, de met Forum voor Democratie geassocieerde veeboerenactiegroep, is tevreden over het torpederen van het democratisch proces. NRC schrijft:

Mark van den Oever, voorman van boerenactiegroep Farmers Defence Force, noemt het vertrek van LTO „Een zeer wijs besluit”. „Het landbouwakkoord zou hebben moeten zorgen voor perspectief en herstel van vertrouwen, maar stond in plaats daarvan vol met vooral veel extra regelgeving voor boeren. Dat tekenen was de ondergang geweest voor de sector.” De actiegroep was helemaal niet betrokken bij de overleggen.

Caroline van der Plas van BBB, de politieke tak van het industriële veeboerenverzet, zegt dat ze het mislukken had zien aankomen:

Ook GroenLinks had vanaf het begin twijfels over de strategie van het kabinet om de veeboeren zelf met een oplossing te laten komen. Volgens Tweede Kamerlid Laura Bromet was het naïef te veronderstellen dat je deze crisis al polderend kunt oplossen. Ze noemt het overleg "vanaf het begin een doodlopende weg".

cc-foto: Carol Von Canon