Bezuinigingen zijn geen feit maar een onwenselijke politieke keuze
Het lijkt erop dat, ongeacht of dit radicaal-rechtse kabinet er komt of niet, de komende maanden en jaren gedomineerd zullen worden door het vooruitzicht van bezuinigingen. Volgens de leider van afbraakpartij eerste klasse Dilan Yesilgöz is fors bezuinigen “een feit”. Het mag niemand verbazen dat de VVD erover begint deze formatie, elke kans die de partij zag om te korten op essentiële zaken hebben ze immers met beide handen aangepakt. Ook Pieter Omtzigt, de grootste krent in onze Kamer, liep verbijsterd weg van de formatietafel toen hij tegenvallende cijfers zag in de mogelijke financiële tegenvallers waar hij expliciet om had gevraagd. Ze zullen zich aangemoedigd voelen door de oproep van Klaas Knot, die stelt dat er 17 miljard bezuinigd moet worden om het huishoudboekje van de overheid op orde te krijgen.
Ondertussen blijkt Sigrid Kaag als “slechtste minister van financiën ooit” de overheidsfinanciën achter te hebben gelaten met een tekort van slechts 0,3 procent én een lagere overheidsschuld. Leuk feitje, als we morgen stoppen met fossiele subsidies en bijbehorende belastingvoordelen zou er helemaal geen begrotingstekort zijn. Maar daar hoor je de rechtse partijen niet over. Eerst moeten de bibliotheken, scholen, theaters en sociale vangnetten die Rutte II hebben weten te overleven er alsnog aan. Terwijl er wel méér kneiterdure kerncentrales moeten worden gebouwd. Dit toont maar weer aan, bezuinigen is helemaal geen feit, het is een politieke keuze.
Ik zie nog steeds de mogelijkheid dat deze formatie klapt. De PVV heeft immers altijd geweigerd te bezuinigen, terwijl de VVD niets liever wil. Oppositiepartijen zullen zich voor moeten bereiden op nieuwe verkiezingen en daarmee hun eigen antwoord. Als ik alvast een klein voorschot mag nemen, zou ik willen voorstellen aan SP, GL-PvdA en D66 om in ieder geval niet mee te werken aan desastreuze bezuinigingsplannen en werk te maken van een (breed gedragen) alternatief plan om juist méér te investeren en de lasten te verzwaren voor de sterkste schouders, om de zwakste schouders helpen. Noem het een schaduwbegroting. Ik vind nog steeds dat de oppositie elkaar meer zou moeten opzoeken en krachtiger tegenstand moet bieden tegen radicaal-rechts dan dat het nu doet.
Tot slot, lokale politici zijn druk bezig met een bezuiniging die al gepland staat: de korting van drie miljard op het gemeentefonds in 2026. Ook wel het financiële ravijnjaar genoemd. Er worden in verschillende gemeenten bezuinigingsvoorstellen gemaakt en gedeeld, zo ook in mijn gemeente. In veel steden zie je nog steeds de effecten van de afgelopen tien jaar aan bezuinigingen terug, niet alleen in het straatbeeld maar ook in de ervaring van inwoners. Als er één bezuiniging is die ik zou willen voorkomen, is het deze. Iedereen die lokaal actief is wil verder bouwen aan hun dorp of stad, niet verder afbreken. Echter wordt dit steeds lastiger met meer taken en minder knaken.