Beter goed gejat dan slecht bedacht

Dat is het adagium van de Vaderlandse tv-industrie, en het buskruit is dan ook niet in Hilversum uitgevonden. Dat men het wiel daarentegen wél dagelijks heruitvindt is een feit. Een beetje van het ene format gecombineerd met een nog ouder conceptje uit vervlogen tv-jaren en het veelkoppig mediamonster Hilverschuim heeft zijn hybride ei weer gelegd. Recyclen, oude-wijn-in-nieuwe-zakken, kliekjes opwarmen zijn de ongeschreven regels in tv-land. De nieuwe kleren van de keizer zijn in ‘t Gooi nooit helemaal uit de mode.

Tot zover het synoniemenlijstje voor lui ondernemerschap

Spelletjes en reality-tv zijn daarbij favoriete ingrediënten. Er valt een verhandelbaar format van te kneden dat, internationaal uitgerold, weer spin-offs kan creëeren en vervolgens kan men de nodige merchandise ontwikkelen. De variant om aan het geheel Bekende Nederlanders toe te voegen is uiteraard ook niet nieuw maar wel zo lucratief. Aan beide kanten. ‘Nieuwe’ BN’ers vergroten hun bekendheid en de grote groep die het moeilijk genoeg heeft in die overbeviste vijver van de tv-/film-/musical- en theater-industrie schnabbelt zijn kostje bij elkaar. Een zeer legitieme methode van werkverschaffing overigens, de rodelbladen dienen ook gevuld. Mensen kijken nu eenmaal graag naar andere mensen en uit die simpele wetenschap is een hele industrie ontstaan.

Midden tachtiger jaren bracht de TROS een briljant stuk gesponsord entertainment uit Aalsmeer. MOORDSPEL heette de groots opgezette studio-show. Ron Brandsteder presenteerde en pappa Brandsteder (Sony Nederland) sponsorde. Grote acteurs speelden een mysterie, er viel een dode en het publiek moest raden wie de dader was. TV-cluedo. Om dat format te pushen werd groot uitgepakt. Het publiek kon MOORDSPEL-kaarten kopen bij vijf grote supermarkten, een rijmpje invullen, prijzen winnen én… de dader voorspellen.

Sony was hoofdsponsor en stond tevens garant voor prijzen als een video-8-camera, een draagbare cd-speler en de ultra hippe walkmans. Tweede sponsor was spellengigant JUMBO die uiteraard het gelijknamige bordspel produceerde. Tenslotte deed ook weekblad Privé mee en zo hadden ome Joop en tante Henk het publicitaire kringetje rond.

De Tros was altijd al ‘stoutste jongetje van de klas’ en zocht daarna meerdere malen de rand van de (tv-)wetten op. Als publieke omroep die ook wel eens een ‘commercieel slaatje wilde slaan’, lonkten zij echter íets te duidelijk naar de gunsten van het publiek en dat kwam hen meermaals op flinke boetes te staan. (Een verlies dat men uiteraard lachend wegschreef tegen de veel hogere revenuen van die praktijken). Dramaserie Medisch Centrum West was een dikke hit en éen van de actrice’s stelde het publiek een rolletje in het vooruitzicht mits… zij eerst even lid wilden worden van boekenclub ECI. Waarschijnlijk had het Commissariaat voor de Media toen poep in de oogjes want het bleef bij een reprimande. Toen in de serie echter schaamteloos een bestaand medicijn werd gepropageerd liet het Commissariaat zijn tanden zien en incasseerde een boete van 170.000 gulden. Kinderserie ‘De BiBaBoerderij’ ging in 2009 ook vrolijk over de sponsorscheef; 250.000 euro boete en vijf jaar later werd een oorspronkelijk véel hogere boete verlaagd naar ‘slechts’ 70.000 euro voor een al te lucratief onderonsje met De Efteling’s ‘Sprookjesboomfeest’.

MOORDFEEST heet nu de nieuwe kloon in spel-met-Bekende-Nederlanders-format. Commerciële club SBS6 ziet z’n kans schoon en belooft de sponsors een ‘daverend succes’ met zes nieuwe afleveringen. De eerste aflevering kende een marktaandeel van 26,9% (901.000 kijkers) en biedt vele mogelijkheden voor ‘Brandpartnerships’. Van een bordspel zal het wel niet meer komen want de (online-)spellenmarkt is gigantisch. Al in 2008 berekende onderzoeksbureau DFC Intelligence bijvoorbeeld de internetmarkt voor ‘casual gaming’ al op ruim 1,5 miljard. Anno nu is dat bedrag met inmiddels vergaand verfijnde technieken, app-aplicaties en second screen een lachertje.

De participerende kijker maakt inmiddels geen kans meer op lullige cd-spelers en foto camera’s maar op 10.000 euro. Nieuwe tijden, nieuwe sponsorzeden.