Bescherm de planeet en haar bewoners; roep een klimaatcrisis uit!

Al in de 19e eeuw werd het broeikaseffect ontdekt en sinds de jaren vijftig van de 20ste eeuw voorspellen wetenschappers welke gevaren dit tot gevolg kan hebben. Vanaf de jaren zeventig spreken klimaatwetenschappers zich op grote schaal uit en mede daardoor werd de klimaatbeweging geboren. De voorspellingen die toen werden gedaan komen nu met een angstaanjagende nauwkeurigheid uit. In de media wordt bijna dagelijks over klimaatverandering gesproken en ook politiek lijkt het inmiddels een belangrijk onderwerp. Toch lijken we nog niet te weten hoe we om moeten gaan met de ongemakkelijke waarheid van klimaatverandering en de veranderingen die dat van onze maatschappij vraagt.

Alleen als we de ernst van de klimaatcrisis erkennen kunnen we haar het hoofd bieden. Klimaatverandering ligt niet in de toekomst. Haar slachtoffers vallen nu al. Wetenschappers stellen dat we door de biologische vernietiging van de afgelopen decennia begonnen zijn aan de zesde massa-extinctie. Het deze week verschenen VN-rapport stelt dat het afnemen van biodiversiteit net zo’n gevaar vormt voor de mensheid als klimaatverandering. Een op de acht miljoen soorten wordt de komende decennia met uitsterven bedreigd. Vorig jaar kregen meer dan 28 miljoen mensen noodhulp wegens aan klimaatverandering gerelateerde rampen. De levens en de levenswijze van mensen over de hele wereld worden bedreigd. De gevaarlijke gevolgen van klimaatverandering die voor veel mensen nu nog ver weg lijken zullen de komende jaren ook in Nederland voelbaar worden.

We moeten nu handelen door de uitstoot van broeikasgassen met de grootst mogelijke snelheid terug te brengen. Ook kunnen we niet wachten met het aanpakken van de met klimaatverandering verweven ecologische crises. Op dit moment worden massaal oerwouden gekapt om ruimte te maken voor de productie van veevoer en palmolie, dat in vele producten voorkomt. Dit betekent niet alleen het einde van de dieren en planten die in die oerwouden leven, het versterkt ook het klimaatprobleem. Eeuwenoude bomen die gigantische hoeveelheden CO2 opslaan verdwijnen hiermee voorgoed. Wanneer we niet stoppen onze planeet te ontbossen is het terugdringen van de CO2-uitstoot dweilen met de kraan open.

We kunnen klimaatverandering alleen stoppen als we ons economische systeem radicaal veranderen. Een economie die afhankelijk is van voortdurende groei zal altijd meer van onze planeet vragen dan zij aankan. We zullen de economie zo moeten inrichten dat ze zich structureel binnen de grenzen van de planeet afspeelt. Terecht maken mensen zich zorgen over wat de klimaattransitie economisch voor ze gaat betekenen. Maar politici zouden deze zorgen niet als excuus mogen gebruiken om noodzakelijke veranderingen tegen te houden. De transitie zou juist moeten worden aangegrepen om een rechtvaardiger maatschappij voor elkaar te krijgen. Zo heeft BIJ1 in Amsterdam bijvoorbeeld gezorgd dat bewoners van sociale huurwoningen gezamenlijk eigenaar kunnen gaan worden van de zonnepanelen op hun daken. Deze mensen zijn voor één van hun basisbehoeften straks niet langer afhankelijk van grote energiebedrijven en buitenlandse mogendheden en ze kunnen zelf gaan bepalen wat er met de meeropbrengst van ‘hun’ zonne-energie gebeurt. Een echt duurzame maatschappij is goed voor de planeet en de mens.

Willen we die duurzame planeet bereiken en de klimaatcrisis stoppen zullen de landen die het meest hebben bijgedragen aan klimaatverandering voorop moeten lopen. Niet alleen vanuit een morele plicht, die er zeker is, maar ook praktisch gezien: als wij het niet doen, wie dan wel? Zolang welvarende landen als Nederland niets, of niet genoeg doen, zullen steden moeten opstaan om alsnog de nodige stappen af te dwingen. Daarom heeft BIJ1 een spoeddebat aangevraagd in de gemeenteraad van Amsterdam van 8 en 9 mei om een klimaatcrisis uit te roepen.

De huidige klimaatplannen van Amsterdam, hoe goedbedoeld ook, zijn niet genoeg. Als zelfs een rijke stad als Amsterdam pas in 2050 de uitstoot van broeikasgassen heeft teruggebracht zijn we te laat. Dat moet ambitieuzer. Ook moet Amsterdam per direct stoppen met al het beleid dat klimaatverandering versterkt. Als mede-eigenaar van de Schiphol Group moet Amsterdam zich niet alleen verzetten tegen de uitbreiding van Schiphol, maar ook van haar andere vliegvelden in Lelystad, Rotterdam en Eindhoven. En zolang de gemeente toestaat dat de Amsterdamse haven wordt gebruikt voor de overslag van steenkool en olie kan ze niet met goed fatsoen stellen klimaatverandering serieus te nemen. Tot slot kan Amsterdam haar brede internationale netwerk inzetten om niet alleen in Nederland, maar ook internationaal snelle en structurele verandering te bereiken.

Als ‘verantwoordelijke hoofdstad’ met een progressief stadsbestuur is het aan Amsterdam voorop te lopen in de strijd tegen klimaatverandering. Het is tijd om in navolging van steden als London, Quebec en Basel en landen als Schotland, Wales en Engeland te erkennen dat we ons in een crisis bevinden en alles te doen in onze macht om de toekomst van de planeet en haar bewoners te beschermen.