Bericht van de Westoever: Meer een aanval op de samenleving dan een traditionele bezetting

Wanneer je zoiets doet heb je geen enkel menselijk respect meer

Terwijl in Gaza de honger evenals de hepatitis B zich verbreidt, en meer dan 400 mensen een enkel toilet delen, is hier op de Westoever een transformatie van de bezetting gaande.

Het controlesysteem dat de Israëlische bezetting is, rust niet alleen maar op militair geweld en repressie. Kenmerkend voor de 57-jarige bezetting zijn ook economische afhankelijkheidsrelaties. Meer dan 150.000 Palestijnse arbeiders en hun families zijn voor hun brood afhankelijk van Israel, met daarbovenop een onbekend aantal arbeiders zonder vergunning. Veel Palestijnse handelaren in de Westoever bezoeken Jeruzalem en Israel om hun benodigde technologie en voorraden in te kopen.

Ook het Palestijns Gezag is in belangrijke mate afhankelijk van Israël, zoals voor de inzameling en overdracht van VAT-gelden die door Israël op het moment worden ingehouden op het loon van de genoemde arbeiders, en die een belangrijk deel van het budget van het Palestijns Gezag vormt. Wanneer de Palestijnse president Mahmoed Abbas met zijn helikopter binnen en buiten de Westoever reist, heeft hij daarvoor een Israëlische militaire vergunning nodig. Afhankelijkheidsrelaties voorkomen opstanden.

Dat controlesysteem is sinds 7 oktober in slechts beperkte mate operatief. Nog maar nauwelijks werken er Palestijnse arbeiders in Israël. (Men mag op het moment alleen in de nederzettingen werken, d.w.z helpen bij de Israëlische annexatie van de Westoever. Oftewel de strop om je eigen nek helpen aanhalen). De VAT-gelden van maanden geleden zijn tot nog toe niet door Israël terugbetaald. Maar weinig Palestijnen op de Westoever hebben een vergunning om naar Jeruzalem en Israël te reizen.

Er is in feite een ander type bezetting gekomen. Eigenlijk kun je het geen bezetting meer noemen. Het is niet zozeer een controlesysteem van dreig- en afhankelijkheidsrelaties maar een offensief tegen de Palestijnse samenleving als zodanig; niet zoals in Gaza, maar een offensief niettemin.

Een voorbeeld. Enkele dagen geleden viel het Israëlische leger een ziekenhuis in Jenin binnen. Soldaten waren verkleed als verpleegkundigen en artsen. In het ziekenhuis executeerden ze een aantal gezochte mannen. Wanneer je zoiets doet heb je geen enkel menselijk respect meer voor een dienstverlenende instelling.

Die aanval op de samenleving is niet alleen van na 7 oktober, maar is sindsdien wel sterk geïntensiveerd. Elke dag zijn er groepen van tientallen soldaten die Palestijnse steden en belendende vluchtelingenkampen invallen. Bijna dagelijks ook in Bethlehem. Gisteren werd een vrouw in Bethlehem gepakt en verteld dat ze zou worden vastgehouden indien ze haar man niet aangaf aan het leger. Een relatief klein incident uit vele.

De economie ligt plat. Niet alleen omdat Palestijnse arbeiders Israël niet binnen mogen, maar ook omdat het reizen tussen de steden op de Westoever risicovol is. Een paar dagen geleden werden collega’s van een NGO waar ik voor werk urenlang vastgehouden bij een mobiel checkpoint tussen Bethlehem en Hebron. Hun mobieltjes werden gefilmd. Ze mochten niet door naar hun bestemming maar moesten terug naar Bethlehem.

Universiteiten weten niet goed of ze door moeten gaan met hun online lesgeven of dat ze fysieke lessen moeten organiseren. Dat laatste is educatief veel beter maar sluit studenten en docenten die niet kunnen, willen of durven reizen uit. Net als veel andere instellingen moeten universiteiten en scholen zwaar bezuinigen. Gisteren hoorde ik dat een universiteit overwoog om 30% op salarissen te korten.

De werkloosheid is sinds oktober verdubbeld. De lonen in de marktsector gaan omlaag. Een Palestijnse bouwvakker die niet meer in de bouw in Israël kan werken, verdient maar enkele tientallen sjekels per dag in de bouw op de Westoever. Misschien net genoeg om zijn reiskosten te betalen.

De economie op de Westoever raakt geografisch en politiek versplinterd. Je krijgt straks een situatie dat de steden voor de Palestijnen zijn en zeer grote delen van het platteland voor Israelische kolonisten.

De agenda van de huidige Israëlische regering (en niet alleen de kleine extremistische partijen erin) is om grote gebieden van de Westoever te annexeren. Maar er is meer. Omdat straks mensen steeds minder te verliezen hebben, zich ernstig bedreigd voelen en geen krachtig leiderschap hebben, krijg je wat je noemt een explosieve situatie. Dat kan leiden tot emigratie of verdrijving.

Een aanval op de samenleving mondt dan uit wat afgelopen zondag in een conferentie van extreem rechts in Israël werd genoemd: “vrijwillige transfer.” Zoals een minister van de Likoed-partij van premier Netanjahoe toelichtte: “Vrijwillig is een toestand die je iemand oplegt totdat men ermee instemt.”