Beleidsmakers negeren de ongemakkelijke waarheid van de zesde massa-extinctie

Door: Wilma Nijland en Dorine van Norren

Het merendeel van de natuur-gerelateerde Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's) van de Verenigde Naties ligt op koers om te mislukken, grotendeels omdat de onderlinge afhankelijkheden niet adequaat zijn geïntegreerd. Recente onderzoeken naar de interacties tussen de SDG's identificeren het behoud van biodiversiteit als een van de krachtigste hefbomen om duurzaamheid te bereiken. Vooruitgang op de op biodiversiteit gerichte SDG's 14 (leven onder water) en 15 (leven op land) draagt in de meeste gevallen bij aan het bereiken van meerdere andere doelstellingen.

In de afgelopen decennia heeft de versnelling van het verlies aan soorten en habitat ongekende niveaus bereikt, wat wordt bestempeld als de zesde massa-extinctie. Deze verontrustende trend wordt voornamelijk toegeschreven aan menselijke activiteiten en dreigt driekwart van de soorten die we kennen binnen enkele decennia uit te roeien. De afgelopen 50 jaar is 69% van de wilde dieren op aarde verdwenen. Wetenschappers debatteren over de classificatie, maar de onweerlegbare realiteit blijft: de aarde staat voor een diepgaande crisis van biodiversiteitsverlies, verergerd door klimaatverandering en milieuvervuiling.

De achteruitgang van biodiversiteit, met Nederland wereldwijd voorop, ontgaat vaak de onmiddellijke waarneming. Als gevolg daarvan blijft de ernst van deze ecologische uitdagingen vaak verborgen achter abstracte gegevens. En kunnen beleidsmakers deze ongemakkelijke waarheid negeren.

Wetenschappers brengen alarmerende bevindingen onder de aandacht, maar stuiten op weerstand waarbij ze worden gewaarschuwd geen paniek te zaaien, en daarmee de ernst van de situatie bagatelliserend. Dergelijke afwijzingen dragen alleen maar bij aan inertie om de dreigende catastrofale ineenstorting van de biodiversiteit aan te pakken. Met andere woorden, de mensheid voert een ecologische zwendel uit door de natuur uit te buiten en toekomstige generaties te beroven voor korte termijn winst.

Het hart van de zesde massa-extinctie ligt in habitatvernietiging, aangedreven door de groei van de menselijke bevolking en onze onverzadigbare consumptie van hulpbronnen. Deze onophoudelijke expansie oefent enorme druk uit op ecosystemen, waardoor talloze soorten op de rand van uitsterven staan. Talrijke studies documenteren hoe geluidslandschappen veranderen, verstoord raken en stilvallen.

Het verlies aan biologische diversiteit zou de meest diepgaande mondiale verandering kunnen worden waarmee onze soort wordt geconfronteerd. Het is zowel een oorzaak als een gevolg van mondiale veranderingen. De biodiversiteitscrisis krijgt schrikbarend weinig aandacht. Het stoppen van het verlies aan biodiversiteit is bij lange na niet de topprioriteit van welk land dan ook. Bijgevolg werd geen van de Aichi biodiversiteitdoelstellingen voor 2020 gehaald. In december 2022 zijn nieuwe doelstellingen voor actie tot 2030 vastgesteld, met als doel het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen en terug te draaien.

De uitstervingscrisis en de gevolgen voor het verlies van biodiversiteit worden genegeerd. We kunnen het tij keren, maar dan moeten we nu aan de slag. Duurzame ontwikkeling hangt cruciaal af van de natuur en in het bijzonder van haar biologische diversiteit. Het verlies aan biodiversiteit is onomkeerbaar op een tijdschaal die relevant is voor de mensheid. Ecosystemen kunnen blijven bestaan en zich in de loop van miljoenen jaren ontwikkelen om een nieuw evenwicht te vinden. Wij, als mensen, kunnen het ons echter niet veroorloven. We zijn afhankelijk van ecosystemen, terwijl zij niet van ons afhankelijk zijn. Wat staat er op het spel, het lot van de mensheid en de meeste levende soorten. Toekomstige generaties verdienen een wereld waarin de natuur gedijt, en mens en natuur in harmonie samenleven.

We hebben nog zes jaar om aan de SDG's te voldoen, laten we de dringend benodigde acties ondernemen om de koers te corrigeren en de implementatie van de SDG's te versnellen. Een duurzame toekomst is alleen mogelijk met een gezonde natuur als kern.

Wilma Nijland, woordvoerder Stichting Save Plantation Bolivia, Bonaire 
Dorine van Norren, UN Harmony with Nature expert en wetenschapper