Belastingdienst liet explosief memo over toeslagenschandaal verdwijnen

Een explosief memo waarin een topjurist van de Belastingdienst waarschuwde voor de verwoestende uitwerking van de fraude-aanpak rond de toeslagen, bleef lange tijd intern geheim bij de dienst en op het ministerie van Financiën. De Tweede Kamer werd niet ingelicht, het memo verdween meermaals. Dat blijkt uit onderzoek van accountantskantoor PWC.

Het draait om het memo van jurist Sandra Palmen uit 2017. Al in dat jaar adviseerde ze met klem de slachtoffers van het toeslagenschandaal te compenseren, omdat al bekend was dat hun toeslagen ten onrechte gestopt waren met alle financiële rampspoed die erop volgde. Hoewel het memo breed bekend was binnen zowel de Belastingdienst en op het ministerie van Financiën – zeker 24 ambtenaren waren op de hoogte van de inhoud – werd er niets mee gedaan. Waarom dat gebeurde, weet PWC niet. Palmen had het memo naar haar opvolger gestuurd, daarna verdween het.

Uit eigen onderzoek van RTL Nieuws en Trouw bleek eerder dit jaar al dat het memo doelbewust in de doofpot is gestopt. Demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) van Financiën, verantwoordelijk voor de Belastingdienst, ontkende dat in alle toonaarden. Uit het onderzoek van PWC blijkt nu echter ook dat zelfs nadat er specifiek naar werd gevraagd, onder meer door Kamerlid Pieter Omtzigt en toenmalig staatssecretaris Menno Snel (D66), kregen zij geen antwoord. Daarnaast blijkt uit een mail van januari dit jaar dat ambtenaren zelf zeggen: “Het is nu ook duidelijk dat het bewust buiten de archieven is gehouden.”

Wat nog eens extra wijst op een doofpot, is dat de manager van Toeslagen haar dossier over de zaak heeft vernietigd. Volgens RTL Nieuws gebeurde dat “toen dit omstreden fraude-onderzoek ‘CAF11’ en de stopzetting van toeslagen publicitair onder vuur kwamen te liggen en de Kamer steeds meer vragen stelde”. Deze zelfde manager weigerde volledige medewerking aan het onderzoek van PWC. Datzelfde geldt voor Menno Snel die geen inzage wilde geven in de berichten op zijn privé-telefoon. Uit de documenten die de manager van Toeslagen – inmiddels een andere hoge functie binnen de Belastingdienst – wel aanleverde, blijkt dat oud-staatssecretaris Eric Wiebes in 2017 wel op de hoogte was van het besluit niet te compenseren. Daar had Wiebes ook mee ingestemd, net als toenmalig directeur-generaal Uijlenbroek.

SP-Kamerlid Renske Leijten zegt tegen RTL Nieuws premier Mark Rutte in het vragenuurtje ter verantwoording te roepen.

Donderdag maakte Van Huffelen bekend dat de overheid ‘nog jaren’ bezig zal zijn de slachtoffers van het toeslagenschandaal te compenseren. Dat heeft ermee te maken dat er veel meer gedupeerden zijn dan eerder werd aangenomen. Uit een nieuwe update voor de Tweede Kamer blijkt dat er inmiddels 47.000 aanvragen voor compensatie zijn gedaan, zo meldt NRC. Een jaar geleden waren dat er 8.100 en werd er geschat dat het in totaal om 20.000 mensen zou gaan. Daarnaast is voor veel gedupeerden de schade groter dan verwacht en blijkt de afhandeling arbeidsintensiever. Ook is het verloop van mensen op de verantwoordelijke afdeling groot, omdat het werk mentaal zwaar is.