Bedrijven laten vrouwen nog steeds onbetaald werk doen

Nederlandse bedrijven laten vrouwen in Nederland nog steeds onbetaald werk verrichten. Dit wordt via een omweg vastgelegd in de contracten van vrouwen. Vrouwen hebben weinig keuze anders dan hiermee akkoord te gaan. De salarissen en arbeidsvoorwaarden van collega’s zijn niet transparant en het bedrijf geeft duidelijk aan ‘dat dit het eindbod is’. Op jaarbasis gaat het over 17 tot 36 volledige werkdagen per persoon. Landelijk gezien laten bedrijven Nederlandse vrouwen ruim 100 miljoen uur per jaar werk verrichten zonder ervoor te betalen. Over een gehele carrière wordt van vrouwen verwacht dat ze 2 tot 4 jaar onbetaald werken. Hierdoor ontvangen ze ook minder pensioen.

Het onbetaald laten werken van vrouwen gebeurt in alle bedrijfstakken en beroepsgroepen, op alle niveau’s. Commerciële bedrijven maken het meest gebruik van de mogelijkheid in Nederland om bepaalde groepen onbetaald te laten werken. Zij sluiten contracten af met vrouwen waarin ze het salaris middelen en betalen de vrouwen tot 19% minder per uur uit. Dit zijn 36 dagen onbetaald werk. Voor vrouwen is het een take it or leave it aanbod. In veel gevallen zijn vrouwen kostwinnaars en hebben geen andere keuze dan het aanbod aan te nemen. Dit geldt zowel voor parttime als fulltime functies. Van alle functies laten bedrijven vrouwelijke managers bijvoorbeeld het meest onbetaald werken.

De ‘traditie’ van bedrijven om vrouwen onbetaald werk te laten verrichten stamt al uit de vorige eeuw. Waar vrouwen vroeger in typische ‘vrouwen’-beroepen, zoals dienstmeisje weinig betaald kregen, is de traditie van onderbetaling van vrouwen overgenomen naar het bedrijfsleven. Met kleine stapjes lukt het vrouwen om de verplicht onbetaalde dagen te verminderen, tot 17 tot 36 dagen in 2018. De politiek is hier al jaren van op de hoogte, maar neemt weinig concrete stappen om bedrijven te stimuleren om vrouwen voor hun volledige inzet te betalen.

De maatschappelijke gevolgen van het besluit van bedrijven om vrouwelijke kostwinnaars onbetaald werk te laten verrichten zijn groot. De samenstelling van de huishoudens is de laatste decennia drastisch veranderd. In 22% van de gezinnen kunnen deze kostwinnaars niet terugvallen op een aanvullend inkomen van een partner. De bedrijven creëren hiermee indirect een armoedeprobleem binnen de Nederlandse samenleving. 1 op de 9 kinderen groeit op dit moment op in armoede, wat minder zou zijn als bedrijven vrouwen volledig zouden betalen voor hun inzet. De maatschappelijke kosten hiervan zijn vele malen groter dan het uitbetalen van de gewerkte uren.

Daarbij komt dat door deze constructie vrouwen minder pensioen ontvangen. Op dit moment gaat het om bijna 40%. Vrouwen ontvangen per jaar bijna een half jaar minder pensioen. Niet omdat ze niet hebben gewerkt. Ze hebben heel hard gewerkt. Alleen was daar de wetgeving of het bedrijf die ervoor zorgde dat vrouwen minder pensioen konden opbouwen. Dat zij minder geld te besteden hebben, zien we terug in de zorgsector. Uit onderzoek blijkt namelijk dat er een correlatie is tussen inkomen en de maatschappelijke zorgvraag. Hoe lager het inkomen, hoe vaker een persoon beroep doet op zijn/haar omgeving en op het zorgsysteem. Zonder de kans om een goed pensioen op te bouwen, doen vrouwen dus bovenmatig een beroep op het zorgsysteem.

Als politiek, bedrijven en de maatschappij zich willen inzetten voor mensenrechten in Nederland, dan zou het volledig betalen van vrouwen voor hun verrichtte arbeid een eerste stap kunnen zijn. Dit zou de maatschappij per jaar miljoenen opleveren en voor een structureel welvarend land zorgen.