Bedrijven, doe iets of houd je kop

Disney. Amazon. Google. Ikea. Wat hebben al deze bedrijven met elkaar gemeen, behalve dat het multinationale miljardenbedrijven zijn? Ze hebben zich tijdens de huidige protesten in de Verenigde Staten allemaal uitgesproken tegen racisme. Dat, en ze hebben er vervolgens geen ruk aan gedaan.

Dit zien we vaker, namelijk elke keer als er een grote burgerbeweging op gang is. Grote bedrijven plaatsen op social media een berichtje, meestal met witte tekst op een zwarte achtergrond, dat zij sympathie hebben voor de demonstranten en het onderwerp belangrijk vinden. Zij krijgen tienduizenden likes van mensen die dat toevallig lezen en goed vinden om te horen. Vervolgens is dat gelijk ook het laatste wat we van die bedrijven erover horen. Zodra ze de likes en positieve pers binnen hebben doen ze niets meer met het onderwerp. Als ze dat wel doen, dan doen ze veel moeite om het niet openbaar te maken of ze doen zo enorm weinig dat het verschil nauwelijks merkbaar is.

Keer op keer op keer zien we dit. Pride, klimaatprotesten, gun violence, het maakt niet uit. Een nietszeggend statement, wat gratis publiciteit, en weer over tot de orde van de dag. Ook nu met de antiracismebeweging in de Verenigde Staten zijn er weer talrijke steunbetuigingen van grote bedrijven. Allemaal met dezelfde nietszeggende strekking: ‘wij vinden racisme slecht en snappen die demonstranten wel’.

De kroon werd deze keer toch wel door Disney gespannen, die op de platforms van al zijn merken exact hetzelfde plaatje plaatste. Ik heb exact hetzelfde plaatje minstens vijf keer gezien: Disney, Star Wars , Marvel , Pixar en alle subkanalen die daaronder horen. Geen unieke boodschap van de individuele afdelingen, geen toegewijde steunbetuiging, gewoon één bedrijfsbericht. Veel killer en hartelozer dan dat kun je een boodschap niet delen.

Vanuit een marketingoogpunt is dit logisch. Een generieke en non-controversiële uitspraak als ‘racisme is slecht’ levert je lekker makkelijk lekker veel positieve reacties op, zonder dat je te veel mensen boos maakt. ‘Racisme is slecht’, de meeste mensen kunnen daar weinig tegenin brengen. Echter, vanuit een moreel oogpunt is het weinig meer dan schaamteloos misbruik van de situatie om zieltjes te winnen.

Dit soort bedrijven zijn enorm machtig. De grootste bedrijven ter wereld zijn vaak machtiger dan hele landen, en het feit dat ze invloed hebben op overheden is ook niet te ontkennen. Als deze bedrijven werkelijk een verschil willen maken, dan hebben zij enorm veel mogelijkheden om dit te doen. Toch doen ze dit bijna nooit.

Een belangrijke stap in het bestrijden van racisme en racistisch geweld is het uitlichten van de oorzaken, en misstanden aan de kaak stellen. Dit is ook waarom de protesten voor een groot deel gaan over politiegeweld, en de namen van slachtoffers zoals George Floyd worden herinnerd. Waarom zien we dan toch bijna geen enkele organisatie het lef hebben om dit te benadrukken? Waarom zeggen die bedrijven allemaal alleen maar ‘wij zijn tegen racisme’, en niet bijvoorbeeld: ‘wij zijn tegen politiegeweld’, ‘wij zijn tegen etnisch profileren’ of ‘wij zijn tegen discriminerend politiek beleid’? Simpel: door concreet te worden en pijnpunten aan te stippen kun je potentieel mensen tegen de borst stoten, zelfs als dit volkomen terecht is, en hierdoor lopen ze potentieel een klein beetje inkomsten mis.

Ook doen deze organisaties bijna nooit iets om daadwerkelijk te helpen, terwijl er enorm veel is dat ze kunnen doen. Ze kunnen bijvoorbeeld een klein percentage van hun oneindige bankrekening doneren aan organisaties die racisme bestrijden, minderheden in moeilijke posities helpen of de demonstranten steunen. Dit hoeft geen controversiële uitgave te zijn. Weinigen zullen moeite hebben met hulp voor mensen in kwetsbare posities. Toch gebeurt dit bijna nooit.

Ook kunnen zij aandringen op beter beleid bij overheden. Niemand kan ontkennen dat grote bedrijven invloed hebben op de overheid. Het maakt niet uit welke overheid of welk groot bedrijf, deze invloed bestaat. Ik ben er niet blij mee dat het bestaat, maar het bestaat. Denk aan Disney die het public domain heeft verwoest en fossiele bedrijven die lobbyen tegen klimaatmaatregelen.

Je zou toch denken dat als deze bedrijven echt gaven om de onderwerpen waar zij steun voor uitspreken, ze deze connecties zouden gebruiken om bij de overheid voor een beter beleid te lobbyen, zoals concrete harde maatregelen tegen politiegeweld. Maar nee, we zien bedrijven alleen bij de overheid als ze er zelf wat extra omzet uit kunnen persen.

Maar bedrijven hoeven niet eens naar buiten te kijken om hier iets mee te doen. Wat dacht je van intern beleid? Racisme is jammer genoeg nog bij veel bedrijven erg aanwezig. Diversiteit, zeker in de top van het bedrijfsleven, is ver te zoeken. Waarom nemen de bedrijven geen concrete maatregelen om dit binnen hun eigen bedrijf aan te pakken? Zeker voor de giganten als Amazon en Disney kan zo’n maatregel een enorm verschil maken. Maar ook dit blijft uit.

Dit maakt het extra pijnlijk als organisaties zich uitspreken over een onderwerp terwijl hun eigen beleid hier haaks opstaat. De voorbeelden houden niet op. De NFL heeft zich uitgesproken – dezelfde NFL waar racisme binnen alle takken van de organisatie zeer sterk aanwezig is. Amazon heeft zich uitgesproken – dezelfde Amazon wiens Ring deurbellen informatie doorspelen naar de Amerikaanse politie , die zich dus al jaren consistent schuldig maakt aan racisme en geweld. YouTube heeft zich uitgesproken. Toegegeven, zij hebben tenminste een beetje geld gedoneerd, maar dit is nog steeds dezelfde YouTube waar video’s met racistische, haatzaaiende toon gewoon mogen blijven staan tot er toevallig weer eentje in het nieuws komt. Hoe kun je het als bedrijf verantwoorden om je uit te spreken tegen racisme als je beleid het al jaren gewoon laat gebeuren?

Dit soort gedrag zien we keer op keer op keer van grote bedrijven terug. Schaamteloos van een serieus probleem gebruik maken om met een betekenisloos statement zieltjes te winnen, zonder enige intentie om hun macht en positie te gebruiken om het probleem serieus aan te pakken. Dit soort gedrag kunnen we niet tolereren. Racistisch geweld is geen kans voor goede PR. Het is een serieus, diepgaand probleem waardoor veel te veel mensen in angst moeten leven en waaraan te veel mensen nog steeds hun leven verliezen.

Deze bedrijven zijn een aantal van de meest machtige instanties ter wereld. Alleen je uitspreken is voor een organisatie van zo’n schaal niet genoeg. Als een bedrijf niet kan erkennen dat dit zo is, en zij niet bereid zijn werkelijk een bijdrage te leveren aan het tegengaan van het probleem, dan hebben zij in mijn ogen niet het recht om zich over het probleem uit te spreken.

Dus, Amazon, Google, Disney en al die andere bedrijven die zich nu uitspreken tegen racisme, maak een keuze. Vinden jullie werkelijk dat racisme en racistisch geweld een probleem zijn wat aangepakt moet worden om verder onnodig leed en angst voor alle mensen van kleur te voorkomen? Zeg dan niet alleen wat, maar doe iets. Vind je dit niet of wil je niets doen? Houd dan gewoon je kop.