Bankiers en democratie

De bijna ex-voorzitter van De Nederlandse Bank, Nout Wellink, heeft deze week flink van zich laten horen: zo wil hij dat over de miljarden noodsteun aan eurolanden in de toekomst niet meer met unanimiteit besloten wordt. Dat betekent dat de Nederlandse regering niet meer zou kunnen tegenhouden dat Nederland fors gaat meebetalen aan nieuwe leningen of fondsen. Ik vind dat minachting voor een van de meest elementaire beginselen van de democratie, t.w. dat de burger die belasting betaalt, ook meebepaalt waar dat geld aan wordt uitgegeven.

Het is typerend voor de arrogantie van bankiers in het algemeen: zij weten dat ze in de afgelopen jaren meer macht hadden dan de volksvertegenwoordigers. Nu er meer kritiek op hen komt, komt hun ware gezicht naar boven: een gezicht vol arrogantie en minachting. Het wordt dan ook de hoogste tijd voor concrete plannen om de invloed van bankiers aan banden te leggen. En over nieuwe steunoperaties beslist, wat mij betreft, Nederland nog altijd zelf en geven we ons vetorecht nooit en te nimmer op.

Overal in de wereld hebben bankiers het goed voor elkaar: de financiële markten zijn inmiddels door alle automatisering zo snel en grootschalig geworden dat speculanten veel gemakkelijker dan vroeger niet alleen bedrijven maar zelfs landen kunnen aanvallen. Dat zie je nu in de eurozone, waar een groeiend aantal eurolanden steeds meer rente moet betalen over hun staatsobligaties, en daarmee steeds meer in de problemen komt. Dat geldt niet alleen voor Griekenland, Portugal en Ierland, maar de aanvallen strekken zich inmiddels ook al uit tot Spanje, Italië en België. Toegegeven, elk van die landen kent economische of politieke problemen, maar door alle speculatie worden die problemen wel erg uitvergroot. Uit angst voor dergelijke speculatieve aanvallen voelen regeringen zich genoodzaakt er plannen ‘doorheen te drukken’, ook al is de meerderheid van de bevolking tegen.

Zo krijg je de situatie dat niet de burgers via hun nationale parlementen het beleid bepalen, maar de speculanten. In de hele discussie rond de Griekse crisis valt het me op hoe niemand spreekt over de noodzaak het financiële systeem zelf aan te pakken. Waar zijn de voorstellen voor splitsing van banken of de herinvoering van een door de overheid gecontroleerde bank die in ieder geval betrouwbaar is? Waar zijn de voorstellen voor bindende regels tegen de bonussen? Voor een Tobin-taks over internationale financiële transacties en een bankenbelasting zodat banken in de toekomst zelf de klappen kunnen opvangen?

Over de hand in eigen boezem steken hoor je Wellink niet. Alleen kritiek op de traagheid waarmee regeringsleiders besluiten nemen. En dus kritiek op onze democratie. Het is de arrogantie ten top. Van dit kabinet en ook van Brussel hebben we op dit ogenblik nog niet veel te verwachten, maar dat ontslaat ons niet van de plicht zowel in het Europese als het nationale parlement te blijven benadrukken dat als we de financiële sector niet aanpakken, we steeds meer overgeleverd worden aan de dictaten uit het bankwezen.

In Brussel probeer ik de lobby van de speculanten actief te bestrijden. Op 30 juni vindt de oprichtingsvergadering plaats van Finance Watch. Met een aantal gelijkgezinde Europarlementariërs heb ik geprobeerd mijn steentje bij te dragen aan het opstarten van deze nieuwe organisatie die zich ten doel stelt o.a. via eigen onderzoek de leugens van de speculanten aan de kaak te stellen en met voorstellen te komen om hen aan banden te leggen. Het zijn allemaal kleine stapjes, maar ik ben ervan overtuigd dat steeds meer mensen de uitspraken van Wellink c.s. spuugzat zijn. We laten ons toch zeker niet onze democratie afpakken door een stel speculanten?