De armoede van het 'keihard aanpakken'

We horen het steeds vaker. Politici die roepen dat bepaalde mensen “keihard moeten worden aangepakt”. Kennelijk is aanpakken niet afdoende. Maar erger nog; kennelijk is de wet hanteren en naleven niet afdoende. “Keihard aanpakken” wekt een suggestie op van kinderen die zich misdragen hebben en een goed pak billenkoek krijgen. Keihard aanpakken wekt een suggestie van agenten die eerst even de wapenstok flink laten slingeren alvorens over te gaan tot arrestatie.

Eigen carrière eerst Deze politici is het niet te doen om een veiligere samenleving. Immers, het is niet eens bekend wat keihard aanpakken inhoudt. Is dit succesvolle preventie? Is dit succesvolle repressie? Is dit succesvolle re-integratie in de samenleving? Waarom vraagt een journalist nooit eens de simpele vraag wat dit concreet inhoudt?

Deze politici verkopen u een taal om u het gevoel te geven problemen serieus te nemen. Serieuzer dan anderen want zij uiten de meest stevige taal. Het is een wijze van communicatie die gaat om het hardste roepen en niet om de beste argumenten. Omdat deze mensen vaak handig zijn in het bespelen van de diverse mediakanalen weten zij met een simpele boodschap snel in de rangen op te klimmen. Alleen maar omdat ze u het gevoel geven dat uw problemen het meest serieus worden genomen door op hem of haar te stemmen. Helaas moet ik u teleurstellen; de dag dat u het vakje met hun naam voorziet van kleur wordt u in de maling genomen.

Sentiment versus ratio In een uitstekende analyse van John Oliver van de Republikeinse Conventie werd al aangetoond dat de Republikeinen sentiment verkopen. Top Republikein Newt Gingrich stelde dat statistieken niet méér de waarheid vertellen ten opzichte van gevoelens. Kennelijk is het gevoel van veiligheid relevanter dan meetbare gegevens. Dezelfde politieke dynamiek zien we ook in Nederland.

Politici die u louter gevoelens verkopen, maken uw samenleving niet veiliger. Integendeel; in hun beperkte of volledig ontbrekende rationele onderbouwing maken ze de samenleving onveiliger. Zo werd al eerder aangetoond dat er een verband is tussen spijbelen, schoolverlaters en jeugdcriminaliteit ( WODC 2006 ). Maar waarom stemmen mensen die veiligheid als topprioriteit zien dan toch altijd op partijen die het minste investeren in onderwijs? Ik wil u niet de illusie van de maakbare samenleving verkopen; er zal altijd criminaliteit zijn en er is geen magisch recept dat de oplossing biedt. Wat wel werkt, is werken aan de voedingsbodem waarin criminaliteit gedijt.

Onderwijs wordt door sommige rechtse mensen wel eens gekscherend een linkse hobby genoemd. Hetzelfde wordt geroepen over duurzaamheid. Wist u dat de droogte in Syrië ook één van de oorzaken was die ten grondslag lag aan de bloederige burgeroorlog? Met verdere stijging van de globale temperatuur zal de droogte in een hoop gebieden toenemen en gebieden onbewoonbaar worden, met grote geopolitieke onrust ten gevolge. Maar nee, het klimaat is ook een linkse hobby.

Dat in Nederland al verscheidene keren is aangetoond dat mensen puur op basis van hun afkomst een baan wordt ontzegd is ook zo’n opvallend element. Dit onrecht wordt beoordeeld als “vecht je in!” Ik ben nog nooit om mijn ID gevraagd, waar anderen louter op basis van een etnisch profiel al onder een vergrootglas liggen. Wat denkt u wat voor effect op het vertrouwen van hen in de overheid?

Onder invloed van subjectieve veiligheid riepen velen ook op tot ‘meer blauw op straat’. Dat men in Duitsland een veel succesvollere aanpak kent door een focus op recherche wordt u niet verteld. In Nederland heeft het aandeel recherche van het politiekorps (12,8%) het laagste van Europa. In Duitsland ligt het aantal opgehelderde zaken met betrekking tot geweldscriminaliteit op 82% tegen 37% in Nederland. Schokkende cijfers en het resultaat van beleid voortvloeiend uit sentiment in plaats van ratio.

Een ander trucje van extreem-rechtse populisten: “grenzen dicht!”. Dat vooralsnog in nagenoeg alle gevallen van de aanslagen blijkt dat de terroristen uit Europa zelf komen, noemt men er maar niet bij. Evenmin de economische gevolgen van een dergelijke maatregel.

Typisch is dat keihard aanpakken alleen wordt geroepen bij selectieve thema’s. Ik heb nog nooit een VVD’er of een PVV’er gehoord dat de hierboven genoemde opwarming van de Aarde keihard moet worden aangepakt. Als Jos van Rey schuldig wordt bevonden van fraude wrijft men in de handjes dat hun partijgenoot wegkomt met een taakstraf. Zo hoorden we hen ook nimmer over bankiers die met hun roekeloze gedrag aan de basis lagen van de financiële crisis waarvan we enigszins beginnen te herstellen.

Wie vanaf nu nog louter pleit voor keihard aanpakken is af. Nederland verdient doordacht beleid dat werkt voor de samenleving.