Excuses Ardern: Alleen aandacht voor jihadisme, wit-extremisme genegeerd

De premier van Nieuw-Zeeland, Jacinda Ardern, heeft publiekelijk haar excuses aangeboden voor de manier waarop de inlichtingendienst te werk zijn gegaan voorafgaand aan de terreuraanslagen in Christchurch. De diensten hadden alleen oog voor islamitisch geïnspireerd jihadisme. Daarmee misten ze volkomen de opkomst van het wit rechts-ectremisme. De Australische racist Brenton Tarrant vermoordde uiteindelijk 51 moslims.

Direct na de aanslagen stelde de Nieuw-Zeelandse regering een commissie in die moest onderzoeken hoe de aanslagen konden gebeuren en in hoeverre de overheid steken had laten vallen. De excuses van Ardern volgden dinsdag op het verschijnen van het onderzoeksrapport, 20 maanden na de terreuraanslagen. Volgens de onderzoekers heeft de politie ook nagelaten controles uit te voeren bij het uitgeven van wapenvergunningen, hoewel dat volgens de premier de aanslagen niet zou hebben voorkomen. Na de terreuraanslagen in Christchurch werd direct de Nieuw-Zeelandse wapenwet aangescherpt.

Hoewel de inlichtingendiensten dus vrijwel geen oog hadden voor wit nationalisme, zou een sterkere focus daarop niet per se de aanslagen in Christchurch hebben voorkomen, zei Ardern:

De terreuraanslagen in Christchurch vonden plaats op 15 maart 2019. Tarrant vermoordde in twee moskeeën 51 mensen die daar met hun vrijdaggebed bezig waren. Het was de grootste massamoord in de geschiedenis van Nieuw-Zeeland en de eerste terreuraanslag in decennia. De islamitische gemeenschap riep de regering op meer aandacht te besteden aan de bedreigingen die zij al langere tijd ontving uit wit-nationalistische hoek.

Voorafgaand aan de aanslagen liet Tarrant online al doorschemeren wat hij van plan was. Ook plaatste Tarrant een manifest op het internet, waarin hij schreef wraak te zullen nemen op de mensen die volgens hem Europa ‘zijn binnengedrongen’. Tarrant geloofde in de extreemrechtse omvolkings-theorie, die in Nederland wordt uitgedragen door onder andere Thierry Baudet. Ook kon Tarrant op legale wijze in Nieuw-Zeeland een wapenvergunning krijgen en wist hij verkenningstochten te maken naar beide moskeeën. Dinsdag werd ook duidelijk dat enkele maanden voor de aanslag Tarrant zichzelf per ongeluk had neergeschoten en daarvoor medische hulp kreeg. Op dat moment was nog niet wettelijk vastgelegd dat schotwonden bij de politie gemeld moesten worden. Eerder dit jaar werd Tarrant veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.