Arbeidsmarkt uit balans: trek Nederland op het droge

Door GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee en PvdA-Kamerlid Barbara Kathmann

Geen ondoordachte bezuinigingen meer die mensen die al moeite hebben met rondkomen hard treffen. Pak de winsten van de allergrootste bedrijven aan en zorg voor die eerlijkere verdeling.

Laatst ging ze voor de tweede keer in haar volwassen leven naar de bioscoop. Ondanks haar vaste baan in de hotelschoonmaak kan Emily het eigenlijk niet missen, maar haar negenjarige zoontje wilde zo graag naar de Mario-film dat ze overstag ging. Ze beseft dat ze met haar vaste contract in de schoonmaakbranche een uitzondering is. Toch voelt haar vaste contract ook als een gouden kooi. Ze verdient te weinig om rond te komen en kan binnen haar contract niet meer uren werken, maar als ze weggaat kan ze er zeker van zijn dat ze terechtkomt in uitzendwerk of een nieuwe rits tijdelijke contracten. In het ergste geval eindigt ze in een constructie van schijnzelfstandigheid, en kan ze als zogenaamd zelfstandig ondernemer fluiten naar pensioenopbouw, is ze niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en krijgt ze niet doorbetaald dan wanneer ze ziek is. Die onzekerheid wil ze haar gezin niet aandoen, en dus draait ze ieder dubbeltje om terwijl ze week in week uit in moordend tempo vier hotelkamers per uur schoonmaakt.

Dinsdag spreken we in de Tweede Kamer over de plannen van minister van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) voor de hervorming van de arbeidsmarkt. Het kabinet zet eindelijk belangrijke stappen om flexibilisering tegen te gaan, zoals het terugdringen van het aantal contractvormen. Maar welke impact hebben de maatregelen op de levens van mensen als Emily die nu nauwelijks kunnen rondkomen? Mensen krijgen van dit kabinet zo af en toe een goedbedoelde boei toegeworpen, maar het wordt tijd om Nederland op het droge te trekken. Geen ondoordachte bezuinigingen meer die mensen die al moeite hebben met rondkomen hard treffen. Pak de winsten van de allergrootste bedrijven aan en zorg voor die eerlijkere verdeling.

Ja, het minimumloon is verhoogd, maar is nog steeds veel te weinig om van rond te komen, vooral gezien de gierende inflatie. Het kabinet belooft bijna gratis kinderopvang, maar schuift dit jaren naar achteren in een verkapte bezuinigingsmaatregel. Het abominabele toeslagenstelsel zou worden afgeschaft naar aanleiding van de Toeslagenaffaire, maar de regering schuift dit zonder pardon door naar een volgend kabinet. De regering heeft de mond vol van het belang van een leven lang leren, maar schaft het STAP-budget af zonder met een nieuwe regeling te komen. Duizenden mensen die niet kunnen werken wachten nog steeds op de beloofde fundamentele herziening van de Participatiewet en de WIA. Zelfs een ijsje dat hen als gift wordt aangeboden door een buurvrouw, moeten ze opgeven bij een wantrouwende overheid. En terwijl aan de ene kant van de arbeidsmarkt mensen in flexconstructies worden geduwd, kiezen steeds meer mensen in de semipublieke sector ervoor om zichzelf in te huren als zzp'er, omdat de arbeidsvoorwaarden en het loon beter zijn. Een verpleegkundige die als zzp’er aan de slag gaat bepaalt het eigen rooster en houdt meer over onder de streep: zo is de keuze begrijpelijkerwijs snel gemaakt. Deze paradox laat zien hoe ver we doorgeschoten zijn.

De oplossing is simpel. Verhoog de minimumlonen, laat de rest van de lonen meestijgen en til uitkeringen naar een leefbaar niveau. Maak nu echt korte metten met schijnzelfstandigheid en uitknijpconstructies zodat werken loont en mensen écht rond kunnen komen van hun werk. Zodat Emily misschien voor een derde keer in haar volwassen leven met haar zoontje naar de bioscoop kan.