Het antivluchtelingen-hek met de chique naam aan de Bulgaars-Turkse grens

De Europese grenswachters van Frontex assisteren de Bulgaarse collega’s aan de Turkse grens bij het plaatsje Kapitan Andreevo. Ik ging met Europese collega’s bij de drukste Europese buitengrens kijken hoe grensbewaking in zijn werk gaat.

Tijdens de grote vluchtelingencrisis van 2015 en 2016 gebruikten veel Syrische vluchtelingen de landroute via Turkije, Bulgarije en Servië. Net zoals Macedonië en Griekenland wist Bulgarije niet wat het overkwam. De vluchtelingenopvang was er niet op berekend en Sofia en Brussel besloten dat de grens dicht moest.

Er werd een hek geplaatst langs vrijwel de hele grens met Turkije. Alleen onbegaanbare stukken moeras en berggebied zijn nog hekloos. Ze noemen het dubbele hek met vele rollen prikkeldraad en camera’s een ‘temporary engineering obstruction facility’. Een zeer omfloerste omschrijving die bovendien nog suggereert dat het hek maar tijdelijk is.

Controle opgevoerd Aan de reguliere grensovergangen is de controle opgevoerd. Alle vrachtwagens die Europa inkomen worden met een zuurstofmeter gecontroleerd op verstekelingen en koelwagens worden aan een hartslagmeter gelegd. Er zijn specialisten aanwezig die paspoorten op echtheid kunnen controleren. Een Oostenrijkse en een Duitse beambte, uitgeleend aan de Europese agentschap voor grensbewaking Frontex, lieten ons een nauwkeurig bijgehouden database zien van echtheidskenmerken van identiteitsbewijzen wereldwijd.

Die nauwkeurige controle is nuttig, laat daar geen misverstand over bestaan. Zo zijn er al enkele keren terugkerende jihadi’s onderschept. Een Bulgaarse beambte liet ons een vals Frans identiteitsbewijs zien van een waarschijnlijk Congolese man. ‘s Middags kwamen collega-parlementariërs die man tegen in het detentiecentrum.

Het werkt dus. Er komt vrijwel niemand meer op eigen kracht over die grens heen. De Bulgaren kunnen kilometers diep het Noord-Turkse laagland in kijken. Als ze mensen zien naderen aan de groene grens – dat is jargon voor een landgrens tussen twee grensposten in; de zee is een blauwe grens – dan bellen ze de collega’s aan de andere kant en dan komen de Turken die mensen onderscheppen.

Asiel aanvragen Frontex en de Bulgaren zijn er trots op dat de grens dicht zit. En natuurlijk moeten we de Europese buitengrens goed bewaken en moeten we weten wie er binnenkomt en vertrekt. Maar het is een probleem dat vluchtelingen geen asiel meer in Europa kunnen aanvragen.

Wat gebeurt er met mensen die door de Bulgaren bij de Turken worden aangegeven? Er zitten misschien zelfs wel Turken bij die voor Erdogan op de vlucht zijn. Vluchtelingen kunnen geen reguliere grensovergangen gebruiken, want ze moeten eerst mogen uitreizen uit Turkije voor ze mogen inreizen in Europa. En zonder geldige papieren mag je niet uitreizen.

Hoe moeilijker het is de grens te passeren, hoe duurder en gevaarlijker het wordt om dat illegaal te doen. Smokkelaars en corrupte grensbewakers verdienen daar aan. Hulporganisaties vertellen ons dat vluchtelingen en migranten worden afgeperst en mishandeld. Als Frontex er bij is, verloopt alles netjes, maar zonder buitenlandse ogen gaat er veel mis.

Zolang vluchtelingen nauwelijks kans maken om op Europese uitnodiging een veilige plek te vinden, zullen ze afhankelijk blijven van smokkelaars. Hekken kunnen altijd hoger, maar daarmee stijgen ook de prijzen en de risico’s.