'Wit Nederland is racistisch en doodsbang voor ons. En terecht.'

Sinds m’n boek ‘Hallo Witte Mensen’ uit is krijg ik regelmatig de vraag hoe ik omga met alle agressie jegens mij en Sylvana. Ten eerste dank. Ik vind het een grote eer om samen met haar in een zin te worden genoemd. Ten tweede; hoe ik er mee omga daar kan ik kort over zijn. Ik probeer het zoveel mogelijk te negeren.

Interessanter is de vraag; waarom? Waarom is er zoveel agressie tegen ‘ons’? Wat ik over me heen krijg is niet te vergelijken met wat Sylvana Simons over zich heen krijgt. Ik ondervind vooral weerstand, irritatie en een ‘wie denk je wel dat je bent’ reflex vooral van witte hoogopgeleide, linkse journalisten. Wat Sylvana over zich heen krijgt is alleen maar te omschrijven als seksistisch racisme. Haar strijd voor meer representatie in de landelijke politiek is met zoveel geweld, gehoon en letterlijk gevaar gepaard gegaan dat er maar een conclusie mogelijk is. Wit Nederland is racistisch en doodsbang voor ons. En terecht.

Een paar jaar geleden zag ik een geweldige clip van een Kameroens Franse vrouw op de Franse tv. Ze is een schrijver, een intellectueel, ze was te gast bij een ‘high brow’ politiek programma, als enige persoon van kleur. Het ging, zoals bijna altijd, over ‘migrantenjongeren’ die ‘herrie schoppen’, ‘niet willen deugen’ en ‘hun school niet afmaken’. Zij mocht even komen uitleggen waarom ‘die jongeren’ ‘hun verantwoordelijkheid niet nemen en niet vooruitkomen’. Haar antwoord was subliem. Ze veegde de vloer aan met al hun geprivilegieerde aannames en vertelde dat; ja, na eeuwen van kolonisatie en actuele economische, culturele kolonisatie, ‘wij’ nu hier zijn, zover mogelijk, op onze termijn en inderdaad ‘komen halen’. En waarom niet? Wij komen, zo goed mogelijk halen, of terug halen, wat we nodig hebben naar ingestampt westers voorbeeld. Ze sprak rustig, beheerst en beslist. De host en andere gasten ontploften.

Wat moet het toch heerlijk zijn om wit te zijn, om hoogopgeleid en financieel in goeden doen en te leven in het westen. Te zwemmen in je eigen gelijk. Door de koloniale geschiedenis zijn de hardnekkige culturele aannames over ‘ons’ nooit bevochten. Niet in beleid, niet door instituties die ons allen zogenaamd wel representeren. En cultureel ook niet. Wij allen praten nog steeds in dezelfde witte ruimtes waar diezelfde culturele aannames en codes leidend zijn. We mogen hier onder voorwaarden zijn. We worden als we ons gedragen getolereerd. We moeten ons blijven invechten.

Racisme was een tool in de koloniale tijd en het is nog steeds een tool in het huidige kapitalistische neoliberale systeem. Driekwart van de wereld wordt leeggeroofd, kapotgebombardeerd maar door een cultuur als inferieur te bestempelen, exotisch, barbaars, onderontwikkeld en ondemocratisch blijft het geweld abstract. Een prijs die je nou eenmaal moet betalen voor democratie. Niet westerse politieke systemen worden gebruikt als bewijs voor racistische assumpties rondom bepaalde landen en bevolkingsgroepen. Het ‘falen’ van die landen en groepen is zogenaamd bewijs van etnische of culturele inferioriteit, domheid en in capaciteit. Obsessie met opgelegde eigenschappen als lust, extremisme, luiheid, waardoor racisme dus een sterkere impuls krijgt, werkt uitstekend en is de sappige kers op de taart die witte suprematie heet.

Als we deze mechanismes in stand houden, niet bevragen, niet bevechten, houden we ook witte westerse dominantie in stand. Los van wetgeving; waar ook ter wereld leven we in een systeem van westers geweld en dominantie, een alles verwoestend economisch systeem dat het westen zelf heeft gecreëerd en eeuwenlang de vruchten van heeft geplukt.

En nu zijn sommige van ons hier. En dat maakt mensen bang. Ik zie het in de ogen van journalisten tijdens interviews over mijn boek. “Hoe durf je de vrijspraak van OJ Simpson te omschrijven als een overwinning op het systeem?” Omdat het waar is. Een zwarte man wint terecht of onterecht van een corrupt en racistisch systeem omdat hij rijk genoeg en populair genoeg is. Naar goed westers gebruik. Vanavond ga ik hierover in gesprek met internationale experts bij de Melkweg. We zullen het hebben over de opkomst van populistisch rechts en hoe racisme en islamofobie hier in passen. Er zijn nog kaartjes!