Annexatie van Groenland? Ook dat weet ‘onze Mark’ weg te lachen

‘Het geheugen wordt een last bij de beleving van het heden, en de eenvoudige conclusies die aan die beleving verbonden kunnen worden. Verlangen verdringt herinnering.’ Schreef wijlen Mathieu Segers (hoogleraar Europees geschiedenis universiteit Maastricht) in 2021 in een vernietigend stuk in de Groene over een decennium leiderschap van Mark Rutte in Nederland en het verval van ons collectief politieke bewustzijn, mede door deze behendig ‘marketingpremier’ met een chronisch gebrek aan morele moed.

Wat mis ik Segers op een dag als deze. Op deze the day after als ik op verscheidene Nederlands fora opgeluchte, ja zelf lovende reacties lees over Rutte's optreden tijdens de audiëntie bij Trump. Goddank, ik heb Segers vóór zijn overlijden al een ode-boodschap kunnen sturen, over zijn eloquentie en historisch ingebed beoordelingsvermogen en zijn pleidooi voor moreel leiderschap.

Alas, het besef wat moreel leiderschap is in turbulente tijden als deze lijkt vooralsnog niet door te dringen in ons politieke bewustzijn, ondanks het briljante oeuvre van wakkere intellectuelen als Segers. Sterker nog, we lijken nog meer verward dan voorheen. In een uitzending van Buitenhof op 22 december jl. wist een historica het begrip zelfs zo ver te stretchen dat Mark Rutte het toonbeeld werd van moreel leiderschap. Enkel omdat hij, anticiperend op en kwispelend naar de wil van - toen nog - zijn aankomend nieuwe baas bij NAVO Trump, alvast de boodschap van de noodzaak voor meer Europese miljarden naar de krijgsmacht doorgaf. 

Segers schreef in dat vernietigende stuk over het decennium dat Rutte aan de macht was, hoe zijn wheelen en dealen leiderschap ook samenhangt met een lange tijd vrede en groeiende welvaart die de samenleving een schijnzekerheid biedt dat alles, maar dan ook alles met een pragmatische blik te fixen is. Het moreel-ethisch fundament van ons beoordelingsvermogen is dusdanig verzwakt dat we kennelijk niet goed in staat zijn om te beseffen dat we nu op een strijdtoneel zijn beland. Dat een klucht van gezelligheid ons niet redden zal. In tijden dat we leiders met morele moed nodig hebben, rekenen we ons rijk met lafhartigheid. Alsof de geschiedenis - van nabij tot aan het verre verleden - ons niet heeft geleerd dat we de woorden van clowns met grootheidswaan die als Trump aan de macht zijn, wel degelijk serieus moeten nemen.

Het is een dwaling om in deze tijd de zogenaamde pragmatici zonder sterk moreel kompas als onze redders naar voren te schuiven. Ze zullen de nuttige idioten van de clown op de troon blijken. Zie de nuttige rol van Chamberlain voor Hitler.

‘Onze Mark’ lachte de ‘annexatie Groenland’ weg, om meteen over te gaan op een loftrompet voor de grotere visie van Trump hierachter… Het applaus dat hij vandaag krijgt in Nederland geeft eens te meer blijk van het feit dat wij middenin de grootste politieke crisis in het democratische Westen als land nog altijd slaapwandelaars zijn wat betreft politiek-historisch bewustzijn.

Het is tijd om te ontwaken.