Er is genoeg ruimte in Turkije en Koerdistan voor iedereen

Afgelopen zondag zijn er in hartje Ankara zeker 37 mensen gedood. Deze aanslag op gewone burgers heeft veel emoties teweeggebracht. Veel Turken hebben hun profielfoto op Facebook voorzien van de tekst ‘ANKARA #Weveroordelenterrorisme’. Hun teksten liegen er niet om. Iedereen moet nu solidair zijn met Turkije. Wie dat niet doet, is hypocriet, een verrader of zelfs een terrorist.

Tegenover het Westen kan ik deze emoties heel goed begrijpen. Hoeveel aandacht hebben media nou gegeven aan Ankara? Als Volkskrant-lezer kan ik de volgende vergelijking maken. Na de aanslag in Parijs verschenen er een maand lang minimaal tien pagina’s per dag over Frankrijk. Er werd niets aan het toeval overgelaten. Heel Nederland moest weten: Fransen hebben geleden.

Na de aanslag in Ankara (de derde alweer in korte tijd) zijn er twee plichtmatige artikelen verschenen. En in die twee stukjes was er uiteraard geen plek voor wat de aanslag met gewone Turken en Koerden heeft gedaan. Geen plek voor hun verdriet, woede of analyse. Dus, zoals ik al zei, de Turkse frustratie is heel goed te begrijpen.

Koerdische kant Maar de Turken zijn zelf ook hypocriet. Dat wij met de vinger wijzen naar het Westen is niet uit te leggen aan Koerden. Hoeveel Turken hoor je nou over de oorlog die woedt tussen de Turkse staat en de Koerdische PKK? Die Turken hoor je alleen als die oorlog ook burgerslachtoffers maakt aan Turkse zijde. Maar de meeste burgerslachtoffers vallen aan Koerdische kant. Zij wonen toevallig op plekken waar de jongerentak van de PKK ‘autonome gebieden’ in het leven heeft geroepen.

Oké, die ‘vrije gebieden’ (vanuit PKK-perspectief) zijn een directe uitdaging op de unitaire staatsopvatting, zoals die in de Turkse grondwet is vastgelegd. Ja, de Turkse staat heeft het grondwettelijke recht en de plicht om de openbare orde en veiligheid van haar burgers te garanderen.

Dit betekent echter niet dat Turkije het recht heeft om haar eigen Koerdische bevolking te terroriseren. En dat gebeurt wel degelijk in gebieden die zijn afgesloten voor de buitenwereld.

Autonomie beloofd Het is deze onrechtvaardigheid die de PKK heeft voortgebracht en die de PKK legitimiteit verschaft onder Koerden. Hoewel ik vind dat het conflict op een democratische manier opgelost moet worden (wat de uitkomst daarvan dan ook moge zijn), moet worden gezegd dat de PKK een punt heeft met betrekking tot autonome gebieden. De PKK kent de Turkse geschiedenis beter dan menige Turk: Mustafa Kemal Atatürk heeft de Koerden meerdere malen autonomie beloofd.

In de grondwet van 1921 wordt gesproken over autonomie: ‘de plaatselijke bevolking bestuurt zichzelf middels provincieraden’ (Vilayet suralari).

Geneutraliseerd In 1923, tijdens de onderhandelingen in Lausanne zegt Atatürk tegen journalist Ahmet Emin in Izmit het volgende:

(‘..In plaats van een onafhankelijk Koerdisme is in onze grondwet al een zekere autonomie opgenomen. Dus in gebieden waar Koerden leven, zullen zij zichzelf besturen..’)

Nu kan je de oprechtheid van deze beloftes zeker betwijfelen. Want nadat de republiek was opgericht, zijn alle verwijzingen naar autonomie of zelfbeschikking in de prullenbak gegooid. Turkije werd een eenpartij-dictatuur. Iedereen die vond dat het anders moest, werd geneutraliseerd.

Polariserende leiders Minister van Justitie Mahmut Esat Bozkurt vatte de situatie in het Turkije van Atatürk als volgt samen:

Sinds de jaren dertig is er veel veranderd in Turkije. Maar soms lijkt het alsof er helemaal niks is veranderd. Er wordt wel eens gezegd dat iedere maatschappij de leiders krijgt die ze verdient. Waar hebben gewone Koerden en Turken hun polariserende leiders aan verdiend? Waarom moeten gewone Turken en Koerden sterven voor hun machtsspelletjes?

Er is genoeg ruimte in Turkije en Koerdistan voor iedereen. Waarom moet één organisatie of één volk de baas zijn? En nog steeds schrijf ik slechts dingen die in me opkomen, ik schiet je moeder niet overhoop.