Anders denken, hetzelfde voelen bij afscheid nemen

De mensheid wordt momenteel zwaar getest. Op haar draagkracht en haar saamhorigheid. Op het gebruik van gezond verstand. Op het nemen van verantwoordelijkheid in de zorg voor een ander individu. Het lijkt er op dat we met zijn allen even de weg kwijt zijn nu het dagelijkse leven niet meer is wat het was.

Toch zien we links en rechts mooie initiatieven ontstaan. Mensen die elkaar ‘zien’. Die voor elkaar opkomen en die willen zorgen. Denk bijvoorbeeld aan de lieve buurvrouw die aanbiedt op de kinderen te passen van de zorgprofessional naast haar. De buurtbewoner die aanbiedt boodschappen te doen voor een kwetsbaar stel op leeftijd. Allemaal mooie initiatieven die mij als mens een warm hart geven.

Ook de uitvaartbranche heeft te maken met de opgelegde maatregelen. Momenten van afscheid worden belemmerd of kunnen in specifieke situaties zelfs geen doorgang vinden. Ceremonies die geen open karakter meer mogen hebben en enkel bijgewoond mogen worden door maximaal 100 personen als de locatie dit aantal al aankan met als basis zekerheid de 1,5 meter afstand van elkaar. Geen fysieke aanrakingen zijn toegestaan, men moet met een uitgesproken woord of een hand op het hart de deelneming uiten of troost bieden. Condoleances kan in aangepaste vorm; op locatie en zittend. De koffie en cake, of het gewenste wijntje met bitterbal komt naar u toe of kan, door het volgen van de pijlen op de grond langs het buffet, direct worden afgehaald.

Alle maatregelen die worden genomen zijn ook van groot belang om het risico op verspreiding van ‘het’ virus te minimaliseren. We hebben deze richtlijnen als branche te volgen en we moeten daarin onze verantwoordelijkheid nemen. Natuurljk kunnen we met zijn allen elkaar zielig blijven vinden en blijven uitspreken hoe verschrikkelijk het is. Natuurlijk kunnen we families blijven zeggen hoe erg het is dat een afscheidsceremonie beperkt moet worden in het aantal bezoekers. Dat kunnen we doen en dat zie ik ook veel gebeuren.

Ook hoor ik geluiden dat het persoonlijke afscheid zo bijna onmogelijk wordt gemaakt en dat dit alles de rouw enorm zal verstoren. En dat is nou precies het deel waar ik mij niet in kan vinden. Waarin ik mezelf vragen stel: Is dit wel zo? Is het nou echt zo verschrikkelijk en wordt rouw verstoord door een andere vorm van afscheid die we nog niet kennen? Natuurlijk is het vervelend als iets wat je wilde ineens niet meer kan, maar is dat nou allemaal zo wezenlijk of zijn er misschien wel meer wegen naar het bekende Rome?

Als altijd geloof ik intens in begeleiding bij het ‘natuurlijk omgaan met de dood’. Welke situatie we ook voor ons krijgen, hoe intens, heftig, verdrietig of soms gruwelijk deze ook is. Altijd weer blijkt in de praktijk dat de mensheid gebaat is bij het onder ogen zien van de situatie en dat men zich daar door de juiste begeleiding toe kan verhouden in de beleving. Met andere woorden: laat je niet afleiden door de vorm, en verhoud je tot wat er is.

Dus ook nu, in deze turbulente en voor ons allen onbekende tijden, blijft de uitdaging om anders te denken. Om de focus te leggen op: ‘wat kan er wel’. Om in woordkeuze, houding en handelen de kracht uit te stralen en de begeleiding te bieden die bijdraagt aan beleving. Want de vorm zal misschien anders zijn dan we ‘kennen’, maar zij is ondergeschikt aan de beleving.

Een goede beleving draagt bij aan een ‘fijne’ manier van afscheid nemen, gedurende het gehele afscheidsproces, dus niet slechts de ceremonie. Een proces waarin we nu misschien anders moeten denken, maar waarin we hetzelfde kunnen blijven voelen.