De Amsterdamse woningmarkt is oververhit. In twee jaar tijd stegen de huizenprijzen met een ton. De wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen zijn eindeloos. De Amsterdamse woningmarkt schreeuwt om speciale regelgeving, een Amsterdamwet.
Onze hoofdstad is uniek. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Met 181 nationaliteiten is het een van de meest diverse steden op aarde. En al die mensen wonen ook nog eens kriskras door elkaar. Volgens sociaal geograaf Cody Hochstenbach benadert Amsterdam het ideaal van de meest gemengde stad op aarde. Dat is iets om trots op te zijn en te koesteren.
Waar in andere wereldsteden alleen nog de superrijken in het centrum wonen en de allerarmsten zijn verdreven naar de periferie, is Amsterdam nog steeds een ongedeelde stad. Een werelddorp met 840.000 inwoners, met gemengde buurten waarin we elkaar ontmoeten en echt samen leven. Dat is geen godsgeschenk, maar mensenwerk. Daar zijn decennia van zorgvuldig huisvestingsbeleid aan vooraf gegaan. Maar we zien nu dat dat dit ideaal van de ongedeelde stad, steeds meer onder druk komt te staan.
De Amsterdamse woningmarkt is momenteel dusdanig oververhit dat je alleen nog met een enorme zak geld de stad binnenkomt. In twee jaar tijd stegen de huizenprijzen met een ton. De wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen zijn eindeloos lang en als er al een sociale huurwoning vrijkomt is de kans groot dat hij voor de hoofdprijs wordt verkocht.
Hierdoor dreigt Amsterdam onherkenbaar van karakter te veranderen. Amsterdam is altijd een stad geweest waar mensen naartoe trokken, omdat ze het verder wilden schoppen. Om er te studeren, om er te werken, om er dromen na te jagen. Een emancipatiemachine. Maar nu kom je eigenlijk alleen nog maar de stad in als je het economisch al helemaal hebt gemaakt.
Wij willen dat Amsterdam gewoon Amsterdam blijft en pleiten daarom voor een unieke aanpak voor onze unieke hoofdstad. Een Amsterdamwet: specifieke lokale en nationale regelgeving die moet voorkomen dat Amsterdam verwordt tot een soort Londen, waar huizen vooral speculatiegoederen zijn, en een steeds grotere tweedeling tussen arm en rijk ontstaat.
Dat betekent ten eerste dat we onze sociale huurvoorraad moeten beschermen. Niet alleen door te stoppen met verkoop en vermarkting van corporatiewoningen, maar ook door te voorkomen dat particulieren huurwoningen in het dure segment terecht komen. Hiervoor is het noodzakelijk dat het wettelijk puntenstelsel wordt aangepast en uitgebreid voor schaarstegebieden als Amsterdam. Schaarste telt nu namelijk via de WOZ mee in het puntenstelsel, waardoor alle huizen binnen de Amsterdamse ring voor een hoge prijs kunnen worden verhuurd. Wij willen dat voor schaarstegebieden een andere puntentelling gaat gelden die bovendien wordt uitgebreid voor middenhuur. Zo houd je woningen ook betaalbaar en beschikbaar voor de middenklasse in Amsterdam, die nu enorm in de knel zit, maar zo belangrijk is voor de verbinding in de stad.
Ten tweede willen we voorkomen dat onze Amsterdamse huizen worden opgekocht door speculanten en beleggers met alleen een winstoogmerk. Woningen zijn voor mensen die echt in Amsterdam willen wonen en willen bijdragen aan de stad. Op de Waddeneilanden geldt een regime waarbij betaalbare woningen alleen kunnen worden verkocht en verhuurd aan mensen met binding met het eiland. Zo voorkomen ze dat alle woningen verworden tot louter vakantiewoningen. Zo’n maatregel willen wij ook voor Amsterdam.
Amsterdam groeit de komende jaren naar een miljoen inwoners. Dus zal er moeten worden gebouwd als nooit tevoren. Een nieuw algemeen uitbreidingsplan is nodig. Een stadbouwmeester moet coördineren dat wordt gebouwd in de Amsterdamse traditie: mooi én betaalbaar. Wat ons betreft bouwen we voornamelijk woningen in het sociale en middensegment, want daar is de meeste behoefte aan. En zorgen we dat die woningen ook altijd betaalbaar blijven. Dat kunnen we regelen door bij de uitgifte van de Amsterdamse grond goede afspraken te maken. Dat levert je dan misschien niet een maximale grondprijs op, maar zorgt er wel voor dat Amsterdam ook in de verre toekomst de meest gemengde stad op aarde blijft.
De toekomst van Amsterdam is afhankelijk van de politieke keuzes die we nu maken. De meeste lokaal, een enkele in Den Haag. Maar we moeten het wel nu doen. Want de veranderingen in de stad gaan razendsnel en wat we nu kwijt raken, krijgen we niet meer terug. Laten we ervoor kiezen om Amsterdam dat mooie gemengde werelddorp te houden, uniek in de wereld. Een hoofdstad om te koesteren en heel trots op te zijn.
Marjolein Moorman schreef dit stuk samen met PvdA Tweede Kamerlid Gijs van Dijk