Amsterdam gebruikt ‘Donut-Economie’ om beleid te greenwashen

Geachte mevrouw Raworth, beste Kate,

Amsterdam organiseert deze week de Donut Dagen. Veel Amsterdammers zullen denken aan een reclamestunt van de vele donutwinkels in onze stad, maar we vieren deze week jouw baanbrekende theorie over een duurzame economie beschreven in Doughnut Economics. Tijdens de Donut Dagen staat centraal hoe Amsterdam jouw theorie in de praktijk brengt.

Nu zullen de woorden ‘Britse econoom Kate Raworth’ en ‘Donut-Economie’ niet bij iedereen een belletje doen rinkelen, maar in de duurzaamheidswereld ben je inmiddels een autoriteit. En terecht. Onze verslaving aan eindeloze economische groei heeft onze aarde aan de rand van de ecologische afgrond gebracht. Een klimaatbom tikt. Het is tijd om radicaal anders te kijken naar economische ontwikkeling. In de donuteconomie draait het niet om groei, maar om het voldoen aan sociale voorwaarden binnen de grenzen van de planeet.

Gelukkig beschikt ons zelfbenoemde ‘groenste college ooit’ over een torenhoge ambitie en een ongekende duurzame dadendrang. Het college riep Amsterdam vorig jaar zelfs uit tot Donut Stad. Met een vleugje hoofdstedelijke arrogantie gaf de wethouder Duurzaamheid daarover een interview aan TIME-magazine. Met een nieuwe economische theorie werd het klimaat gered! En wat is er gedaan met jouw theorie, Kate? Laten we de balans opmaken van dik 3 jaar donut-beleid onder leiding GroenLinks, D66, SP en PvdA.

Hoe gaat Amsterdam bijvoorbeeld de stad in de toekomst klimaatbestendig verwarmen? Als 100% aandeelhouder van het AEB bouwde de gemeente een…biomassacentrale! En die stoot niet minder, maar juist méér CO2 uit dan steenkool en gas. ‘Amsterdam van het gas af’ jubelt het college, maar de stad draait straks op geïmporteerde massale houtkap en ontbossing. We komen van de regen in de drup.

En wat deed het college met datagiganten als Facebook en Cisco? Het college rolde de rode loper uit voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor de internationale ICT-sector: de datacentercapaciteit verdubbelde zelfs. Hierdoor neemt het (fossiele) stroomverbruik zo sterk toe dat de Amsterdamse klimaatdoelstelling voor 2030 niet gehaald wordt, zo berekende onderzoeksbureau CE Delft. Om nog te zwijgen over de impact op ons schone drinkwater die de datacenters gebruiken voor het koelen. Het is ouderwets profit over planet -beleid.

En niet alleen gaat het mis met het ecologische plafond. Ook aan de van de sociale ondergrens gaat het mis. Wanhopige huurders uit verschillende stadsdelen, kloppen al jaren aan bij de gemeente omdat ze hun energierekening niet kunnen betalen. Hun woningen zijn vervallen en energiearmoede ligt voor duizenden huishoudens op de loer. Toch besteedde dit college 5 keer meer geld aan stadsverwarming op biomassa en afvalverbranding dan aan het isoleren van woningen. Energie besparen zou juist op één moeten staan.

Tot overmaat van ramp wordt het Amsterdamse beleid al jarenlang ingefluisterd door dezelfde multinationals die de klimaatcrisis hebben veroorzaakt. De economische adviesorganen van de gemeente zitten vol met lobbyisten van Shell, Schiphol, Tata Steel, Rabobank, Ahold, de biomassa-industrie en de datacenterbranche. Deze vervuilende bedrijven adviseren ons over een duurzame metropool. Dat is de wereld op z’n kop toch?

En begrijp me niet verkeerd; we verwachten niet van een stadsbestuur dat ze binnen 3 jaar alle wereldproblemen oplossen. Het huidige collegebeleid maakt de transitie naar een donuteconomie echter zo goed als onmogelijk. Het is wrang dat ons college ondertussen mooi weer speelt met theoretische modellen en aaibare, kleine praktijkvoorbeelden, terwijl de grote industriële sectoren buiten schot blijven.

Dat is niets ten nadele van jou, Kate. Jij bent immers niet de verantwoordelijke beleidsmaker hier. Maar sta niet toe dat stadsbesturen jouw model gebruiken  om hun vervuilende praktijken te greenwashen. Dat is schadelijk voor de geloofwaardigheid en het draagvlak dat nodig is voor de klimaattransitie. We moeten voorkomen dat de binnenste ring van de Donut symbool komt te staan voor de ideologische leegte die na decennia van neoliberalisme is achter gebleven in het publieke bestuur.

Hopelijk is er tijdens de Donut Dagen ruimte om het te hebben over welke (radicale) beleidskeuzes er écht nodig zijn om binnen grenzen van de donut te blijven in Amsterdam. Ik spreek je graag!

Johnas van Lammeren fractievoorzitter Partij voor de Dieren Amsterdam