Amerika of Nederland, de onwaardigheid van bruine mensen is wereldwijd

Een Chinees-Nederlandse studente van me stuurde me eens het plaatje dat u hier ziet.

Ik vond dat het plaatje, op een simpele manier, bijzonder effectief een complexe boodschap overbracht.

Laat ik met de deur in huis vallen: wij hebben geen representatieve democratie. Een groot deel van de mensen om u heen wordt niet gerepresenteerd in onze samenleving en voelen dat in de continue oppressie die hun dagelijkse leven tekent.

Je gaat de onderdrukking pas zien wanneer je de ogen daadwerkelijk opent, daar ons cultureel systeem bijzonder effectief is om de eigen onderdrukking in de geesten van ons allen te indoctrineren. Ook ik ben het pas in mijn tienerjaren gaan zien en voelen. Als kind word je op school klaargestoomd met geschiedenislessen over de grootse daden van Europa, de leraren pikken je eruit en geven onderhandse opmerkingen over je vaders culturele achtergrond, op tv zie je enkel witte mensen hoge posities bekleden en in films zie je witte mensen als held en mensen als jij als slechterik.

Je internaliseert als kind je eigen onwaardigheid en derhalve bevraag je niet waarom het is dat je als geboren en getogen Nederlander op het voetbalveld ‘teringbuitenlander’ wordt genoemd, of dat je witte moeder met je mee de winkel inloopt zodat de eigenaars niet denken dat je gaat jatten. Het is een identiteit van oppressie waarin je jezelf ontwikkelt, waarin je groeit, omdat het zo gewoon is, een onderdeel van je dagelijkse leven.

Veel mensen ontwaken hier niet uit en leven tot aan hun dood opgesloten in een identiteit van oppressie. Gelukkig ontwaakte ik hier wel uit. Op het VWO behoorden mijn resultaten tot de top, toch werd mijn kunnen altijd in twijfel getrokken door de leraren. Het was zo hardnekkig dat ik, zonder er gelijk een vinger op te kunnen leggen, langzaam begon in te zien dat er iets was wat mij pertinent tegenhield. Toegegeven, je wilt het ook niet zien, want het is te pijnlijk te denken dat het aan je naam of etnisch gemengde uiterlijk kan liggen.

Dit is altijd doorgegaan, van continue sollicitatieafwijzingen terwijl je een spattende CV hebt, het standaard wantrouwen dat ouders van vrienden en vriendinnen uitten omdat ze je naam voor het eerst hoorden, het altijd als de schuldige aangewezen worden wanneer je in conflict bent met een witte man of vrouw, tot het ongemak dat je voelt (als Nederlander, in je eigen land, laat dat even bezinken) wanneer je witte ruimtes binnenstapt zoals bepaalde cafés en restaurants en je de blikken op je rug voelt branden.

Al deze voortdurende en dagelijkse zaken daar groei je in, je ontwikkelt een identiteit van oppressie waaruit je moet ontwaken om je er van te kunnen ontdoen. Bijna twee miljoen mensen in Nederland leven in een dergelijke identiteit en hebben elke dag te maken met een cultuur die vijandig staat ten opzichte van hun menszijn, hun ‘ik’. En ik bedoel dan niet de bewuste vijandigheid van een rechtsextremistische politicus of een neonazi, maar de heimelijke, geniepige vijandigheid die als een altijd aanwezige auto-immuun ziekte langzaam de integriteit van je lichaam van binnenuit aanvreet. Tel daarbij op dat je dagelijks moet lezen over politici die jou Europa uit willen bonjouren en de ‘intellectuele inferioriteit’ van zwarte mensen verkondigen. En dit alles zonder dat het gros van de witte medemens zich ook maar enigszins roert in ongemak om zulke misselijkmakende uitspraken.

Integendeel, diversiteitskwesties draaien voornamelijk uit op witte vrouwen en andere gemarginaliseerde identiteiten waarbij comfortabel gekleurde groepen buiten het debat kunnen worden gehouden. ‘We moeten zoveel vrouwen in het parlement hebben’, ‘we moeten zoveel vrouwen in de bedrijfstop hebben’, en ga zo door. Een nobele kwestie maar moreel hypocriet wanneer we de olifant in de kamer laten voor wat het is: gekleurde mensen.

Toch is dit niet verbazend. Niet alleen ik was geboren in een identiteit van oppressie, alle Nederlanders hebben dit geïnternaliseerd. Ook u bent nooit opgegroeid met een systemische representatie van waardevolle gekleurde mensen zoals u dat gewend bent met relatie tot witte mensen.

Sterker, ik heb hier een gedachte-experiment: denk aan uw 3 favoriete computerspellen (voor de gamers onder u), 3 favoriete boeken, en 3 favoriete filosofen. En vraag u daarna af wat de huiskleur van deze voor uw leven significante figuren is. Ik durf voor de volle honderd procent ‘wit’ te beantwoorden. Dit is enkel een minuscuul voorbeeld, een klein detail, binnen een totale cultuur gestoeld op een ontelbaarheid aan zulke voorbeelden. Zo’n vierhonderd jaar geleden hebben onze voorouders besloten de hele buiten-Europese wereld leeg te roven, te misbruiken en hun mensheid tot irrelevant te verklaren om daar vervolgens een heel systeem van waardige versus onwaardige mensen op te stoelen. Een verschrikkelijke keuze die nu ons leven, anno 2020, infecteert tot zo een hoogte dat in Amerika bloedige protesten uitbarsten om de waardigheid van donkergekleurde mensen op te eisen.

Maakt u zich geen illusies, we hebben er in Nederland een handje van naar anderen te wijzen waar het racisme betreft maar, op een paar vreselijke landen na, is er bijna geen ander land in het Westen waar zo ongegeneerd minderwaardig gesproken wordt over etnische minderheden in de publieke ruimte, gevolgd door een pijnlijke stilte van de witte meerderheid.

Inderdaad, het systeem van oppressie is zo effectief dat het de empathie voor een anders gecategoriseerd mens stelselmatig afbreekt. De continue onder-representatie van gekleurde mensen in neutrale of positieve publieke rollen en de over-representatie in negatieve rollen, zorgen ervoor dat een moker van kinds af aan onze empathie voor zwarte en bruine mensen in pulp slaat.

Het is niet voor niets dat veel geprivilegieerde linkse witte heren en dames zich kwaaier maken om de behandeling van dieren in de voedselindustrie, dan bruine mensen die verdrinken op zee en misbruikt worden in detentiecentra aan de grens van Westerse landen. Het Chinees-Nederlandse meisje in het voorbeeld aan begin van dit verhaal zei eens ‘ik kan slecht tegen mensen die huilen om dierenmishandeling maar wiens moreel kompas geen ruimte heeft voor mensen met een tintje’. En ik ben het volmondig met haar eens.

We leven helaas niet in een meritocratie. Ben je geboren met een uitheemse naam en uiterlijk dan heb je een structurele achterstand in ons land, op ons continent en in de Westerse wereld in het algemeen, waaraan je met geen mogelijkheid ontsnapt. Wetenschapsdepartementen blijven volledig wit, ongeacht overweldigend gekleurd talent; het zelfreinigend vermogen van de politie werkt elke multiculturele invloed effectief het corps uit; witte linkse politieke partijen bonjouren elke kritische Marokkaanse Nederlander de partij uit als ze ook maar het lef hebben zich te branden aan de kwestie Israël-Palestina; Opsporing Verzocht is verslaafd aan het uitlichten van bruine criminelen; en ons curriculum weigert volwaardig aandacht te besteden aan de herkomst van menselijke vooruitgang voornamelijk buiten de grenzen van Europa.

‘White silence is violence’ scanderen wit en zwart op dit moment tijdens de protesten in Amerika. En ik ben het met ze eens. De structurele oppressie van onze identiteit en onze mensheid kan enkel gebeuren omdat het gros van onze medelanders zich stilhoudt en zich vaak opwerpt als verdedigers van het systeem door te fungeren als toonpolitie tegen hen die zich uitspreken tegen structurele discriminatie.

Vergis u niet, u bent zo vrij als de minst vrije persoon in de samenleving. Voormalig nazi-Duitsland en het huidige Amerika tonen aan dat als u onderdrukking oogluikend toestaat het uiteindelijk naar uzelf zal komen.