Als we willen dat vrouwen geen verliezers zijn, dan moeten we allemaal ‘feminist’ zijn...

Onderhandelingen en toetredingen tot internationale akkoorden kunnen jaren duren, maar eruit stappen is soms een kwestie van minuten. Heel typerend is hierbij het gezegde ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard.’ Je vraagt je af wat de waarde van het Verdrag van Istanbul is, als je zomaar weg kunt lopen.

Met de Brexit hebben we ervaren dat uit een Unie stappen niet zomaar even kan, maar direct uit een akkoord stappen kan blijkbaar wel. We hebben gezien hoe Turkije ooit het respect verdiende door als eerste land in 2012 de Istanbul-Conventie te ondertekenen. En nu stapt het land uit dit Europees vrouwenrechtenverdrag. Een land waar huiselijk geweld, eerwraak en emancipatie van vrouwen en LHBTI van aandacht behoeft. De Istanbul-Conventie is het verdrag van de Raad van Europa dat eisen stelt aan de aanpak van geweld tegen vrouwen en meisjes en het bestrijden van huiselijk geweld.

Het gaat hierbij dus om het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en meisjes, waar landelijke en lokale overheden zich aan moeten committeren. Genderbewustbeleid is op alle niveaus nodig. Vrijheid, zelfbeschikking, gelijkwaardigheid, aandacht voor gelijke kansen in het onderwijs en economische zelfstandigheid zijn zaken die niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn of zomaar uit zichzelf ontstaan.

Turkije gaat over één nacht ijs door uit de Istanbul-Conventie te stappen, waar inmiddels bijna 40 landen zich hebben aangesloten. De sociaaldemocratische leider Kemal Kilicdaroglu van de CHP in Turkije zegt heel terecht: Hoe kan het dat een regeringsbesluit in één nacht het recht van 42 miljoen vrouwen en meisjes uit handen neemt? De jarenlange strijd van vrouwen wordt zo met één pennenstreek opzij geschoven.

Dit doet pijn. Even krijg ik na het lezen van dit nieuws de beelden voor me van een vrouw die door haar ex op straat in het bijzijn van haar kind in elkaar werd geslagen. Dit was vrij recent, zowel in Turkije als in Nederland,  in het nieuws. Die beelden raken je ziel. Op elk plein, op elke demonstratie na het zien of horen van dit soort mensonwaardige taferelen wil je het uitschreeuwen: Vrouwenrechten zijn Mensenrechten! Stop geweld tegen vrouwen!

Feminisme maakt van vrouwen winnaars. Niks doen of wegkijken betekent inleveren op mensenrechten in een land waar kwesties zoals eerwraak en huiselijk geweld heel vaak het nieuws halen. Aandacht voor femicide, seksisme en geweld tegen vrouwen neemt toe, maar louter aandacht is niet voldoende en geeft de slachtoffers niet hun vrijheid, niet hun waardigheid en niet hun leven terug. Er is meer nodig.

In Nederland hebben we ook te maken met eerwraak en leven er vrouwen gedwongen geïsoleerd. Dat laatste noemen we ook wel ‘de verborgen vrouwen’. Volgens landelijke cijfers leven er in Nederland tussen de 600 en 900 verborgen vrouwen. Door deze vrouwen te helpen, help je ook hun kinderen. Ik hoop dat het nieuwe kabinet hier het nodige voor wil doen.

Recente voorbeelden laten zien hoe binnen bepaalde groepen vooral jonge vrouwen ook in Nederland in hun vrijheid beperkt worden. Volgens de cijfers van het CBS worden er ongeveer 40 vrouwen per jaar vermoord in Nederland. Als ik spreek over het belang van empoweren van vrouwen, dan hoor ik wel eens dat dat niet meer van deze tijd is in Nederland. Ik zie dat we de samenleving waarin we leven soms onvoldoende kennen. Veel mensen laten we aan hun lot over en zij voelen zich terecht niet gehoord. Als je op eigen kracht niet vooruit kunt komen, dan is de weg naar hulp via een lokale overheid of instelling soms lastig te vinden. Er zijn ogen nodig die kijken, signaleren en handen die reiken in plaats van ogen die wegkijken en mensen die op afstand blijven.

Ik heb eerder geschreven dat het emancipatieproces voor vrouwen niet altijd hetzelfde is. De één wil het glazen plafond doorbreken en eist een plek op hogere functies, gelijk loon en gelijke behandeling op de werkvloer en de ander moet zich vrij maken van onderdrukking en zich ontworstelen uit een omgeving waar andere waarden gelden zoals culturele en religieuze en waar de sociale controle groot is. Zoals ik al jaren roep: na de Dolle Mina’s moeten we nu ook aandacht hebben voor de emancipatie van de Dolle Yasmina’s.

Bij emanciperen hoort ook het inclusief denken. Het is belangrijk dat we internationale solidariteit koesteren en verbindend zijn en vrouwenrechten zien als mensenrechten. Ik hoop dat Turkije haar besluit heroverweegt, aangesloten blijft bij de Istanbul-Conventie en zo ook achter de strijd van vele vrouwen blijft staan op nationaal als op internationaal niveau. Wereldwijd hebben we tijdens de coronacrisis kunnen zien hoezeer huiselijk geweld is toegenomen. In lockdown verblijven en daardoor veel thuis moeten zijn was voor sommigen een hele ‘pijnlijke’ werkelijkheid.

Zoals Indira Ghandi het zei: ‘Geen taak is te klein, geen mens te onbelangrijk.’