Als we anti-LHBTI+ geweld echt zo erg vinden, dan moeten we allemaal ook naar onszelf kijken

Een paar dagen geleden. Twee gewelddadige aanvallen op LHBTI+ mensen in minder dan één dag. In Eindhoven is een groep LHBTI+ jongeren tijdens een jeugdbijeenkomst bij het COC aangevallen door ruim 20 volwassenen. De daders hebben om zich heen geslagen met een vlaggenmast, geprobeerd om de regenboogvlag in brand te steken en een vrijwilliger in haar gezicht geslagen. De (minderjarige!) aanwezigen zijn uitgescholden voor kankerhomo's. In Groningen zijn diezelfde nacht medewerkers van de bar Dorothy's Drag Under the Rainbow aangevallen. De eigenaren en meerdere medewerkers zijn toegetakeld en hebben onder andere verwondingen aan hun gezicht.

Natuurlijk vind ik het verschrikkelijk wat er is gebeurd. Mijn bloed kookt als ik de artikelen lees. Maar ik ben niet verbaasd. En kom op, laten we nou ook niet met z’n allen doen alsof deze nieuwe aanvallen zo verbazingwekkend zijn.

De reacties op anti-LHBTI+ geweld zijn altijd hetzelfde
Op sociale media las ik al snel reacties van mensen die hun afschuw uitten, maar diezelfde reacties zag ik ook toen een paar maanden terug in Amsterdam meerdere trans mensen werden aangevallen. En toen een jonge vrouw die terugkwam van een feestje met haar date in elkaar werd geslagen en met een bloedende hoofdwond eindigde. En toen in Utrecht een jonge man klappen tegen zijn hoofd kreeg. En toen een 68-jarige man het ziekenhuis in werd geslagen. En toen iemand werd aangevallen en botbreuken in zijn gezicht opliep. En toen een 14-jarige in elkaar werd geslagen omdat ze niet wilde zeggen of ze een jongen of een meisje was. Ik kan even doorgaan.

Dit soort aanvallen gebeuren de hele tijd. En elke keer reageert iedereen massaal heel geschokt, iedereen veroordeelt de geweldplegers. En vervolgens gebeurt er vrijwel niets meer. Voor slachtoffers van anti-LHBTI+ geweld verandert er eigenlijk nooit iets. Sterker nog, de situatie wordt in rap tempo erger.

Daarom moeten we onze reacties op dit soort geweld eens onder de loep nemen. Alleen wijzen naar de geweldplegers is te makkelijk. Dit geweld is niet alleen een probleem van een paar “rotte appels”: dit is een maatschappijbreed probleem waar iedereen een rol in speelt, want haatdragend geweld zoals dit ontstaat niet spontaan. Het komt voort uit een breder geluid van intolerantie richting LHBTI+ mensen. En dat geluid is overal in de maatschappij breed aanwezig.

Intolerantie richting LHBTI+ mensen is overal
Hoe vaak horen we wel niet negatieve uitspraken over LHBTI+ mensen langskomen? LHBTI+ mensen “overdrijven”. Ze moeten “ook maar een beetje normaal doen”. Het mag, maar “ik hoef het niet te zien”. Kinderen zijn er “te jong voor”, en je “dringt het ze op”. Sowieso wordt het al snel als “opdringen” gezien als LHBTI+ mensen zichzelf proberen te zijn, laat staan als ze zich uitspreken over hun rechten.

En dat zijn de meest milde voorbeelden. Inmiddels is het al doodnormaal dat elke dag alles volstaat met paniekerige en onzinnige angstzaaierij over “woke”. De identiteiten van met name transgender jongeren en non-binaire mensen worden constant in twijfel getrokken. Er wordt ongegrond angst en haat gezaaid over alles wat met LHBTI+ zijn te maken heeft, van drag shows tot lesprogramma’s tot alles waar regenboogkleuren op staan.

Maar wat nog veel vaker gebeurt en misschien ook wel schadelijker is, is dat als er kwaad wordt gesproken over LHBTI+ mensen, de meeste mensen wegkijken. Wat voor kwalijks er ook wordt geroepen, de meeste mensen zeggen er bijna nooit echt iets van. Beter je mond houden, dan krijg je geen discussie. Of nog erger: mensen gaan het goedpraten. Dan is het “een andere mening”. “Je moet alles kunnen zeggen.” “Ik stel alleen maar vragen” (met een overduidelijk oordeel erin). Enzovoort, enzovoort.

Haat richting LHBTI+ mensen wordt op deze manier breed getolereerd en genormaliseerd. Daardoor wordt de retoriek ook steeds extremer: de rechten en posities van LHBTI+ mensen worden maatschappijbreed steeds vaker ter discussie gesteld. Zorg, onderwijs, alles wat te maken heeft met LHBTI+-gerelateerde zaken ligt steeds feller onder vuur. En bijna niemand (behalve LHBTI+ mensen zelf) lijkt serieus tegengas te durven geven door dit te veroordelen of voor LHBTI+ rechten op te komen. Liever de eeuwige vrede bewaren en geen sfeerverpester zijn, ongeacht wat de consequenties zijn.

Intolerantie leidt tot geweld
Als er constant zo wordt gepraat over LHBTI+ mensen en iedereen dat ook nog eens tolereert, vind je het dan gek dat geweld volgt? Opmerkingen tolereren leidt tot meer van dat soort opmerkingen. Wat begint als opmerkingen groeit door tot serieuzere haat. En als haat wijd wordt verspreidt, dan mondt dat uiteindelijk uit in geweld. Het is een sneeuwbaleffect. Als je alleen het geweld actief afkeurt, dan ben je te laat. Als je niet fundamenteel een grens trekt tegen haat richting LHBTI+ mensen, dan is geweld het voorspelbare gevolg.

We kunnen het geweld van afgelopen weekend allemaal nog zo erg vinden, maar er zal niets veranderen als we nu zoals altijd gewoon teruggaan naar de status quo. De status quo waarin homofobe en transfobe “grappen” nog steeds normaal zijn. Waarin we Pride en regenboogschilderingen maar overdreven vinden. Waarin we eeuwig lacherig blijven doen over pronouns, in plaats van ze te respecteren. Waarin we het ook wel begrijpen dat Pride exposities worden beklad. Waarin we het schadelijk vinden als kinderen leren wat homoseksualiteit of genderidentiteit is. Waarin de identiteit van transgender mensen (en zeker die van transgender jongeren) constant in twijfel wordt getrokken. Waarin glasharde haat gewoon wordt gezien als ‘een andere mening’. En vooral: waar niemand er echt iets van zegt als ze iemand anders dingen als dit horen zeggen.

Laat zien dat je LHBTI+ mensen écht steunt
Als we dit soort geweld als maatschappij echt erg vinden, dan moeten we veel fundamenteler een grens trekken. En daarvoor moet iedereen ook naar zichzelf kijken. Écht iedereen. Veel mensen zijn misschien niet tégen LHBTI+ mensen, maar er zijn maar bar weinig mensen die het ook echt voor hen op durven nemen. LHBTI+ mensen écht steunen gaat verder dan een hartje op Facebook of WhatsApp.

Wat nou als we er voortaan allemaal eens écht iets van gaan zeggen? Laten we eindelijk fundamenteel een grens trekken tegen alle vormen van LHBTI+ discriminatie, intolerantie en haat. Zeg niet alleen dat je LHBTI+ mensen steunt, maar laat het blijken. Steun hen actief in hun strijd voor gelijkwaardigheid. Ja, dat kan leiden tot een discussie, misschien zelfs tot gescheld. Maar denk dan even terug aan de LHBTI+ mensen die nu zitten met een hersenschudding, botbreuken of erger. Want als we niet allemaal gezamenlijk onze houding gaan veranderen, dan zullen zij verre van de laatste zijn.

cc-foto: Roel Wijnants