Als dit kabinet geen excuses maakt voor ons hele koloniale verleden, laten we het dan zelf doen

De bewindslieden van het kabinet-Schoof zijn deze zomer aan het schrijven. Dat maakt benieuwd naar hun resultaat. Los van hun ambtenaren die hierbij wellicht gewetensproblemen krijgen en volgens het staatshoofd dus maar naar een functie elders moeten verkassen. 

Ga er maar aan staan, vier verlanglijstjes die vrijwel niets met elkaar te maken hebben en in de praktijk zeer tegenstrijdig blijken, moeten een samenhangend regeeerprogramma plus een miljoenennota worden.

Interessant is daarom de vraag of Schoof op Prinsjesdag de cruciale formele ‘verontschuldigingen’ onder Rutte gaat terugdraaien, conform de eis van de rechtspopulisten. Verontschuldigingen die zijn aangeboden voor het ‘structurele geweld’ tegen Indonesië en voor het slavernijverleden. Bij het laatste excuus werden overigens zowel de geslaafden als de inheemse bevoliking van Brazilië, Zuid-Afrika, Nieuw-Amsterdam en Indonesië vergeten en werd evenmin het woord ’kolonisatie’ gebruikt. Zo sprak Rutte ook niet van een ‘koloniale oorlog’ tegen Indonesië.

Verder werd gezwegen over het hardhandig opdringen van onze christelijke god (nu eenmaal ‘de beste’, volgens Koot & Bie) aan andersgelovigen. Dat heet zending of missie. Onuitroeibaar. Wereldwijd zijn op dit moment 46381 Amerikaanse zendelingen actief. En onze huidige minister van Onderwijs stapte weliswaar van CDA via CU over naar NSC, maar bleef actief in een organisatie die zending onder joden (en Joden) bedrijft.

Schoof zal zeker geen excuses aanbieden voor ons hele koloniale verleden, het kabinet van God, Nederland en Oranje immers. Laten we zoveel mogelijk zelf doen. Hoe dat kan, toont het Catherijneconvent in Utrecht met de boeiende expositie ‘Christendom en slavernij’. 

Overigens gaat men zeer selectief om met het begrip ‘kolonie’. Deels omdat er allerlei eufemismen voor worden gebruikt: protectoraat, mandaatgebied en overzees gebiedsdeel. Voorts zijn er blinde vlekken, want ons koloniale verleden omvat meer dan we denken.

Nu de centrumregering van Sir Keir Starmer in Engeland is aangetreden, wordt daar eindelijk eens voorzichtig gekeken naar Gibraltar. In 1704 samen met Nederlandse troepen door de Engelsen op Spanje veroverd. Een kolonie, dus.

Nederland was eveneens betrokken bij een andere Britse kolonie: Ierland. Wat bedacht men in de zestiende eeuw? Het katholieke Ierland moest een betrouwbaar bezit worden van de Engelse kroon. Door het eiland te pacificeren, te verengelsen en de lokale adel op te nemen in de protestantse Engelse aristocratie. Maar vooral door massale ‘volksplantingen’ van protestantse Engelsen, Schotten en Welshmen. Dat stuitte vanzelfsprekend op heel veel Ierse tegenstand. Die werd definitief kaltgestellt met het verdrag van Limerick uit 1691, gedicteerd door onze stadhouder-koning Willem III. Drie keer versloeg hij in een veldslag de katholieke Ieren, die toen zelfs nog in Ulster een meerderheid vormden, ondanks de volksplantingen.

Willem III ging door met de kolonisatie. Voortaan regeerde in Ierland een protestantse minderheid van 5 %, waarvan de vertegenwoordigers vaak in Londen woonden. Net als in ons land werden katholieken uitgesloten van bestuursfuncties.

In 1801 werd Ierland zelfs ingelijfd door Engeland. Toevallig werd Nederland negen jaar later deel van Frankrijk. Dat duurde maar tot 1813. Ierland werd pas in 1922 onafhankelijk. Uitgezonderd Ulster, onder dwang van de Britse adel en de kerk.

Wanneer we helemaal schoon schip willen maken met ons koloniale verleden, dienen we dus ook onze excuses aan te bieden aan de Ieren en binnen de EU te ijveren voor een federatie van ons medelid Ierland met Noord-Ierland.

De beste manier om excuses te maken bij de Spanjaarden voor onze medeplichtigheid aan de kolonisatie van Gibraltar lijkt mij een warme steun voor de Britten die het schiereiland willen teruggeven. De aapjes gaven al het voorbeeld. Omdat er nog maar zeven over waren, importeerde Churchill tijdens de oorlog nieuwe apen uit Noord-Afrika. De nakomelingen echter hoor je tegenwoordig als je goed luistert allemaal een soort Spaans spreken, Llanito.