Als abortus geen recht is gaan vrouwen dood, zoals Anna
Nadat de rechts-conservatieve christelijke meerderheid in het Amerikaanse Hooggerechtshof een einde maakte aan het recht op abortus, was een veelgehoorde uitspraak: ‘Dit maakt geen einde aan abortus, het maakt een einde aan veilige abortus’. Om te zien welke desastreuse gevolgen de uitspraak zal hebben voor Amerikaanse vrouwen, kan naar de Filipijnen worden gekeken waar een vergelijkbaar streng, levensgevaarlijk anti-abortusbeleid geldt.
The Guardian haalt het voorbeeld aan van een 20-jarige vrouw die Anna wordt genoemd. Anna raakte ongewenst zwanger en was niet in staat om legaal een abortus te krijgen. Om hulp vragen durfde ze niet, bang voor hoe haar omgeving zou reageren. Haar ouders zaten in de gevangenis als gevolg van de maniakale jacht op drugsgebruikers door de inmiddels vertrokken populistische president Duterte. Wanhopig zocht en vond Anna op Facebook een verkoper van abortuspillen. Ze betaalde 1000 pesos (ongeveer 17,40 euro) vooraf, na een succesvolle abortus was ze de verkoper nog eens 1000 pesos verschuldigd.
De Filipijnse abortuswet is een van de strengste ter wereld. Naar schatting overlijden elk jaar ruim tweeduizend vrouwen, oftewel bijna zes vrouwen per dag, aan complicaties na een illegale abortus. Officieel kan er een uitzondering gemaakt worden wanneer het leven of de gezondheid van de vrouw in gevaar is, maar in de praktijk worden die uitzonderingen vrijwel niet gemaakt. Het gevolg is dat vrouwen die hun zwangerschap willen afbreken, geen andere keus hebben dan dit op illegale wijze te doen. Jaarlijks gebeurt dit zo’n 1,1 miljoen keer per jaar. Sinds het begin van de coronapandemie zagen meer vrouwen zich genoodzaakt hulp te zoeken op het internet, waar regulering afwezig is.
De nieuwe president van de Filipijnen, Ferdinand Marcos, heeft tijdens zijn campagne laten weten abortus te steunen na incest of verkrachting. Activisten twijfelen echter aan de oprechtheid daarvan en zeggen dat ook Marcos uiteindelijk niet tegen de druk van de Katholieke Kerk in durft te gaan. Ook vrezen ze dat na de uitspraak in de VS, het recht op abortus in veel meer landen ernstig onder druk komt te staan: ‘Wanneer dit in de Verenigde Staten gebeurt en anti-abortus activisten zien dat dit mogelijk is, zal het hen sterken en aanmoedigen om hetzelfde voor elkaar te krijgen.’ In Nederland werd het anti-abortusstandpunt vooral nog door de SGP uitgedragen, inmiddels hebben extreemrechtse partijen als Forum voor Democratie zich daar luidkeels bij aangesloten. Ook in Nederland is, net als in de VS, het recht op abortus niet wettelijk verankerd en loopt daarmee risico.
Wie aangewezen is op pillen verkregen via het internet, moet maar hopen dat er werkelijk werkende medicijnen worden geleverd. Voor Anna was dit niet het geval. Direct na het innemen ervan werd ze ziek en belandde in het ziekenhuis. De verkoper informeerde nog waar de rest van zijn geld bleef, maar blokkeerde Anna op Facebook nadat ze vertelde in kritieke toestand te zijn opgenomen. Anna’s tante probeerde zo goed en kwaad als ze kon de ziekenhuisrekeningen te betalen, maar toen dat nauwelijks nog lukte, ontsloeg Anna zichzelf uit het ziekenhuis. Niet veel later overleed ze. Haar moeder woonde via een videoverbinding haar begrafenis bij, vanuit de gevangenis.