Pechtold trekt zich terug als leider van D66. Dat heeft hij zaterdagmiddag bekend gemaakt tijdens het congres van zijn partij.
D66 stelt in een verklaring:
"Hij liet vandaag de Kamervoorzitter weten dat hij dinsdag afscheid neemt van de Tweede Kamer. Diezelfde dag kiest de D66-fractie een nieuwe voorzitter. Pechtold: “Het is tijd voor een nieuwe generatie.” Pechtold nam in maart zijn besluit na een gesprek met zijn kinderen. “D66 is klaar voor een nieuwe fase,’ zei hij. ‘Na 12,5 jaar maak ik als partijleider de balans op en concludeer ik: we hebben er alles uitgehaald, het is tijd voor nieuw leiderschap.” Pechtold waarschuwde voor de kramp van de ‘nieuwe politieke correctheid’ van het ‘venijnig populisme’. Hij zei: ‘Met iedere vezel in mijn lijf heb ik mij daartegen verzet. En nog. Omdat ik niet wil dat door politiek stilzwijgen de intolerantie geleidelijk aan normaal wordt gevonden. Als er iets is dat ik jullie op het hart wil drukken, dan is dat het. Blijf waakzaam als anderen zich in slaap laten sussen. Blijf de openheid verdedigen waar anderen de geslotenheid omarmen. Blijf opstaan tegen het venijnig populisme, tegen onverdraagzaamheid.‘"
In een warme reactie op Facebook zegt minister-president Rutte onder meer:
"De aankondiging van Alexander Pechtold dat hij stopt als fractievoorzitter van D66 is een groot verlies voor zijn partij en voor de Nederlandse politiek. Maar ik zal hem ook persoonlijk erg gaan missen. Sinds we samen in de Kamer zaten als fractievoorzitters van onze partij, hebben we veel meegemaakt. Er zijn in de politiek weinig mensen die ik zo goed ken. Als Alexander een kamer binnen komt, kan ik vaak aan zijn gezicht al zien hoe de vlag erbij hangt. En in al die jaren ben ik hem alleen maar meer gaan waarderen. Als een uitstekend debater, die houdt van het politieke handwerk. Als politicus met een liberale inslag. Als een hartstochtelijk verdediger van de democratie. Als iemand met wie je altijd zaken kunt doen. En bovenal als een goede collega die in het persoonlijke contact gewoon een heel plezierig mens is."
Het besluit om te stoppen heeft Pechtold voor de zomer al genomen. De commotie over het appartement dat hij gekregen had, speelde geen enkele rol, zegt hij tegen Vrij Nederland dat hem sinds eind juli meermaals in het diepste geheim heeft gesproken en nu een lang afscheidsinterview publiceert. De eerste keer dat Pechtold er aan dacht om uit de politiek te vertrekken was in 2012.
"Hij wijst naar buiten: ‘Op een avond vlak voor de verkiezingen zat ik daar in het donker, en dacht: waar ben ik in godsnaam aan begonnen? Ik had mijn gezin meegesleept in een ongewis avontuur en was leider geworden van een partij aan de rand van de afgrond. Maar bij de verkiezingen haalden we toch nog drie zetels. In 2010 werden het er tien, en in 2012 haalden we er twaalf, ondanks het geweld van Samsom en Rutte. Toen dacht ik voor het eerst: de ijzeren voorraad van kiezers is groter dan nul, we hebben een stevige basis als partij. Sindsdien heb ik de gedachte aan vertrekken bij mezelf toegelaten. Dat moet ook, want voor je het weet is je houdbaarheidsdatum overschreden.’"
In het lange interview passeert van alles de revue. Hoe hij weigerde met de CU in zee te gaan om zo GroenLinks terug aan de onderhandelingstafel te krijgen bijvoorbeeld. Hij is teleurgesteld over hoe linkse partijen opereren:
"‘Progressief Nederland moet zichzelf flink wakker schudden en in de spiegel kijken. Het feit dat Nederland verrechtst, heeft alles te maken met het feit dat de progressieve partijen het hebben laten zitten. Links is totaal in verwarring. Sinds ik begon heb ik vier partijleiders van GroenLinks meegemaakt, vier van de SP en vier van de PvdA. Ze zijn al jaren voortdurend bezig elkaar de maat te nemen. Ik ben zelf niet links, maar wel progressief. Ik zie met lede ogen aan hoe er verwoede pogingen worden gedaan om de linkse beweging nieuw elan te geven, maar hoe weinig ervan terecht komt.’"
Het gruwelijkste dat hij meemaakte was de moord op zijn voorganger, voormalig D66-leider en vicepremier Els Borst. Hij had haar kort voor het misdrijf nog ontmoet op het partijcongres. Niet alleen de gruwel van de moord zelf trof hem hard maar ook de nasleep:
"De moord was politiek gemotiveerd, maar zo mocht het niet worden genoemd, ook niet toen de dader al was gearresteerd. Ik heb nooit boven water kunnen krijgen waarom de politie en het OM zo’n rookgordijn hebben opgetrokken. Misschien waren ze bang dat het tot maatschappelijke onrust zou leiden. Maar ook achter de schermen wilde niemand dat toegeven. De dood van Els Borst was het gruwelijkste dat ik in de politiek van nabij heb meegemaakt, en de nasleep ervan zit me nog steeds verschrikkelijk dwars: de politieke moord die geen politieke moord mocht heten.’"
VN-journalist Thijs Broer vertelt in onderstaand gesprek over het interview en wie de mogelijke opvolger is.
De zetel die in de Kamer vrijkomt na het vertrek van Pechtold wordt ingenomen door Rutger Schonis uit Middelburg, meldt de PZC :
"Schonis is zelf nog beduusd van het nieuws. Na afloop van het D66-congres in Den Bosch zegt hij ‘een dubbel gevoel te hebben’. ,,Ik wist niet dat Alexander vandaag zijn aftreden bekend zou maken. Dus ik wist ook nog helemaal niet dat ik in de Tweede Kamer zou komen.”"